Điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định nếu xúc phạm danh dự, nhân phẩm của cá nhân thì có thể bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng.
Theo đó, khi việc chê bai, miệt thị người khác đến mức độ khiến danh dự, nhân phẩm bị xúc phạm thậm chí khiến người đó bị trầm cảm… thì có thể bị phạt đến 20 triệu đồng theo quy định tại Nghị định 15 nêu trên.
Trong quy định này cũng không có điều khoản về việc chê người khác béo, lùn, xấu, ế... bị xử phạt. Việc xúc phạm danh dự, nhân phẩm được hiểu như thế nào thì chưa có văn bản nào nêu rõ.
Mức độ của việc chê béo, lùn, xấu, ế... là do cá nhân từng người cảm nhận. Nếu căn cứ vào ý thức chủ quan của người chê hay người bị chê thì chưa đủ căn cứ để xác định có phải hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm hay không.
Việc xác định cần phải kết hợp với các yếu tố như hoàn cảnh, trình độ nhận thức, mối quan hệ giữa người chê và người bị chê, địa vị xã hội, phong tục tập quán, truyền thống gia đình... Một trong những yếu tố khác cũng quan trọng đó là dư luận xã hội để xác định đó có phải hành vi xúc phạm nhân phẩm, danh dự hay không và ở mức nào.
Nếu chê bai người khác chỉ là câu chuyện đùa giữa các thành viên thì không bị xử phạt như quy định trên.
Tuy nhiên, khi những hành vi này nhằm mục đích xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác thì sẽ là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị phạt.
Ngoài ra, khoản 1 Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định, danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Người nào xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác thì phải bồi thường thiệt hại theo Điều 592 Bộ luật Dân sự 2015.
Theo đó, mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm không quá 10 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
Thông thường, cứ đến ngày 1/7, mức lương cơ sở sẽ được điều chỉnh. Tuy nhiên, những tháng đầu năm 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 đến tình hình kinh tế, xã hội của nước ta, để chia sẻ khó khăn, Quốc hội đồng ý chưa điều chỉnh mức lương cơ sở từ ngày 1/7/2020.
Bởi vậy từ 1/7/2020, mức lương cơ sở vẫn giữ nguyên là 1,49 triệu đồng nên nếu xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác đến mức phải bồi thường thiệt hại thì mức bồi thường cao nhất chỉ là 14,9 triệu đồng (theo mức lương cơ sở hiện nay là 1,49 triệu đồng/tháng) mà không phải là 16 triệu đồng như thông tin của nhiều trang mạng xã hội đã nêu.
