Khắc phục tình trạng đầu tư kéo dài
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, sáng 6/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi).
Thảo luận tại hội trường, ĐBQH Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) đồng tình với việc tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng nhằm khắc phục tình trạng đầu tư kéo dài và giải ngân chậm.
Theo ông Cường, Luật hiện hành quy định: "Trong trường hợp thật sự cần thiết" thì Quốc hội xem xét tách đối với dự án quan trọng quốc gia, Thủ tướng Chính phủ hoặc Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét tách đối với dự án nhóm A. Tuy nhiên, dự thảo luật sửa đổi lại không quy định cấp có thẩm quyền xem xét việc tách là có thực sự cần thiết hay không mới được tách.
Ông Cường đề nghị, trong dự thảo cần phải quy định cụ thể: người ra quyết định tách phải chịu trách nhiệm về việc dự án giải phóng mặt bằng xong đất phải được đưa vào sử dụng đúng mục đích của dự án ban đầu.
"Quy định như vậy nhằm tránh tình trạng lạm dụng việc tách để giải phóng mặt bằng, song để đất trống không sử dụng hoặc sẽ sử dụng vào đúng mục đích khác không thuộc đối tượng được thu hồi giải phóng mặt bằng", ông Cường nêu rõ.
Về việc phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho Chủ tịch UBND cùng cấp, ông Hoàng Văn Cường cho biết, HĐND các cấp tổ chức họp khá thường xuyên và có thể tổ chức họp bất thường khi cần thiết.
Do vậy, nếu phải trình qua HĐND phê duyệt cũng không mất quá nhiều thời gian chờ đợi.
Cũng theo đại biểu, việc trình HĐND phê duyệt buộc dự án buộc phải chuẩn bị kỹ hơn, lấy ý kiến của nhiều cơ quan, ban, ngành có liên quan. Do đó, dự án sẽ được đánh giá, xem xét kỹ hơn, bảo đảm mang lại hiệu quả tốt hơn khi triển khai thực hiện.
Đồng thời, việc thông qua HĐND phê duyệt chủ trương đầu tư là một cơ chế kiểm soát quyền lực, tạo lên sự độc lập giữa cơ quan quyết định chủ trương đầu tư với người phê duyệt dự án đầu tư, tránh những nguy cơ mắc phải những sai phạm, giảm gánh nặng trách nhiệm cho người phê duyệt dự án.
Thêm vào đó, khi HĐND các cấp quyết định chủ trương đầu tư cũng sẽ quyết định luôn những cơ chế để giải quyết những vấn đề vướng mắc, giúp cho dự án được triển khai thuận lợi hơn.
Do vậy, ông Cường đề nghị bổ sung quy định trong dự thảo cho phép HĐND các cấp được quyết định những giải pháp đặc thù, phù hợp với thực tế của địa phương và yêu cầu riêng của từng dự án.
Đồng thời, quy định HĐND các cấp có thể ủy quyền cho UBND cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư các dự án thuộc thẩm quyền để phù hợp với điều kiện của từng địa phương.
Bảo đảm nguyên tắc phân công phối hợp
ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Bình) cho hay, về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia thì việc điều chỉnh, tăng mức vốn đầu tư dự án đầu tư công là cần thiết.
Nhưng cần có sự đánh giá cụ thể, đưa ra các cơ sở cho việc tăng mức vốn đầu tư dự án để đạt tiêu chí quan trọng quốc gia, đồng thời cần đánh giá tác động chính sách để xác định tiêu chí cho phù hợp.
Đối với phân cấp, phân quyền để tạo chủ động linh hoạt trong công tác quản lý, theo bà Nga phải bảo đảm nguyên tắc phân công phối hợp, kiểm soát quyền lực theo quy định của Hiến pháp, pháp luật, nâng cao hiệu quả của bộ máy trong quản lý đầu tư công.
Theo bà Nga, phân cấp phân quyền phải phù hợp với chức năng nhiệm vụ và khả năng tổ chức thực hiện. Ví như dự án nhóm B, C chuyển thẩm quyền từ HĐND sang UBND cùng cấp là thay đổi lớn cần đánh giá tác động toàn diện.
"Vì HĐND là cơ quan quyết định ngân sách, là biện pháp để kiểm soát quyền lực. Trong trường hợp HĐND thấy dự án cần phân cấp thì ủy quyền lại cho UBND là biện pháp mềm dẻo, phù hợp với từng địa phương để quyết định chủ trương đầu tư đảm bảo sự giám sát và kiểm soát quyền lực", bà Nga nói và cho rằng cần cân nhắc việc chuyển thẩm quyền dự án nhóm B, C từ HĐND sang UBND.
Nhất trí với chủ trương cũng như nhiều đề xuất sửa đổi trong dự thảo Luật liên quan đến việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, song ĐBQH Nguyễn Phương Thủy (Đoàn Hà Nội) cũng cho rằng, việc quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư nên giao cho 2 cơ quan khác nhau thực hiện để bảo đảm yêu cầu giám sát và kiểm soát quyền lực.
Trước chúng ta đang giao cho HĐND quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách địa phương bởi HĐND là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương, thay mặt người dân quyết định việc sử dụng ngân sách của địa phương và thực hiện quyền giám sát nên việc HĐND quyết định chủ trương đầu tư, sau đó Chủ tịch UBND quyết định và tổ chức triển khai dự án đầu tư là một quy trình rất hợp lý.
Lấy ví dụ thực tiễn của thành phố Hà Nội qua thống kê từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 cho đến nay, HĐND thành phố Hà Nội tổ chức khoảng 20 kỳ họp.
Khi UBND có yêu cầu, HĐND đều chủ động sắp xếp, bố trí lịch họp trong thời gian sớm nhất có thể để thực hiện các thẩm quyền theo quy định của pháp luật, nữ đại biểu đề nghị, không nên sửa nội dung quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương như đề xuất của Luật là phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho Chủ tịch UBND cùng cấp.
