Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói gì về việc cách chức Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng?

Sáng ngày 9/11, trong phiên chất vấn, đại biểu Dương Minh Ánh (Đoàn Hà Nội) đề nghị Phó Thủ tướng Chính Phủ nêu quan điểm về tự chủ đại học thông qua câu chuyện của trường đại học Tôn Đức Thắng. Theo đại biểu Dương Minh Ánh, nhiều ý kiến cử tri cho rằng nên bỏ Bộ chủ quản thì tự chủ đại học mới có thể tiến tới thành công được như mong muốn.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, trong tự chủ đại học có 5 nguyên tắc chung trên toàn thế giới và một nguyên tắc riêng đối với Việt Nam cũng như một số nước có hoàn cảnh đặc thù.

5 nguyên tắc mà Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề cập đến là phải xây dựng mô hình quản trị tiên tiến để lan tỏa ra toàn xã hội, đảm bảo tính dân chủ, sáng tạo, khoa học; tự chủ gắn liền với trách nhiệm giải trình, mọi hoạt động của trường phải thực hiện pháp luật và quy chế công khai để xã hội giám sát chi tiết; nhà nước vẫn có đầu tư để đặt hàng lao động và xây dựng cơ sở vật chất; quản lý theo luật giáo dục và các luật khác; đảm bảo các đối tượng người nghèo, người khuyết tật... không hạn chế tiếp cận với đại học...

Điểm thứ 6, đối với Việt Nam và các nước có nền kinh tế chuyển đổi, khái niệm chủ sở hữu của các trường đại học cũng thay đổi. Vì đóng góp vào trường đại học không chỉ là tiền, nhà cửa, máy móc mà còn là của trí tuệ, học phí của người dân, và vì thế về lâu dài, khái niệm chủ sở hữu ở đây không đơn thuần là của một cơ quan nào mà là của toàn xã hội.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, phải hiểu rõ các nguyên tắc để có áp dụng vào thực tế.

Về câu hỏi "có nên bỏ cơ quan chủ quản không?", Phó Thủ tướng cho hay, thực tế trong luật pháp hiện không còn bộ cơ quan chủ quản mà chỉ có khái niệm cơ quan quản lý và chủ sở hữu. Tuy nhiên, để tự chủ đại học đáp ứng được 6 nguyên tắc trên, theo Phó Thủ tướng cần phải sửa luật. Thực tế hiện còn các vấn đề tồn tại như vướng mắc trong thu và chi học phí; câu chuyện tuổi giữ chức của cán bộ, việc mở ngành đào tạo mới còn ràng buộc tỷ lệ giảng viên là tiến sĩ, giáo sư...

Thứ nhất,  tất cả các trường cần kiện toàn hội đồng trường với tư cách là cơ quan thực quyền, không phải mang tính hình thức.

Thứ hai, các trường phải xây dựng quy chế điều hành, tổ chức hoạt động tài chính nội bộ tỉ mỉ, chi tiết theo quy định của pháp luật và công khai toàn dân biết và giám sát.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng lưu ý trong quá trình chuyển đổi, có nhiều điểm chưa được quy định rõ, chưa có trong tiền lệ thì khi xử lý hết sức bình tĩnh và xu hướng phải ủng hộ theo tự chủ.

Trở lại câu chuyện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tiến hành cách chức Hiệu trưởng trường đại học Tôn Đức Thắng, Phó Thủ tướng cho biết: "Tôi nghĩ không phải nói thêm nhiều. Trong phát biểu của tôi hôm trước đã rất cụ thể. Đây là việc không chỉ đơn giản liên quan đến một câu, một chữ, một từ, một điều mà là là quyết định có ý kiến khác nhau. Chúng tôi trao đổi với Bộ Tư pháp nhiều lần. Khi vấn đề chưa rõ ràng thì Chính phủ hết sức trách nhiệm, không hề lơ là nhưng phải rất cẩn trọng, đúng quy định.

Chính phủ, Thủ tướng lập một đoàn công tác có đại diện Bộ Tư pháp vào xem xét, phân tích, báo cáo. Sau báo cáo, chúng tôi họp lại, có cả đại diện Bộ Tư pháp và sẽ công khai, minh bạch cho toàn dân biết trên tinh thần Chính phủ rất công minh, ủng hộ tự chủ, tạo điều kiện ủng hộ cho trường phát triển".