Ngày 3/4/2022, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã ban hành Quyết định 181/QĐ-UBCK về việc huỷ 9 đợt phát hành trái phiếu của Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Theo đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) quyết định hủy bỏ 9 đợt chào bán trái phiếu trong thời gian từ tháng 7/2021 đến tháng 3/2022 của Công ty Ngôi Sao Việt, Công ty Cung điện Mùa đông, Công ty Solei thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh với lý do có hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ.
Ngày 5/4/2022, phía Tân Hoàng Minh đã có thông báo cho hay, trường hợp một trong các đợt phát hành này phải hủy bỏ, tập đoàn sẽ làm việc với doanh nghiệp phát hành trái phiếu, cơ quan quản lý nhà nước và các bên liên quan để hoàn trả toàn bộ số tiền đã huy động từ khách hàng theo đúng quy định pháp luật.
Những điều kiện để doanh nghiệp được phát hành trái phiếu
Trước sự việc đang được dư luận quan tâm, nhìn nhận dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Giám đốc Công ty luật TNHH Quốc tế TNTP cho biết: “Đầu tiên, chúng ta cần tìm hiểu liệu 3 công ty thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh có đủ điều kiện để phát hành trái phiếu riêng lẻ hay không? Căn cứ theo quy định của Luật Chứng khoán, đối tượng được phát hành trái phiếu riêng lẻ bao gồm Công ty đại chúng và Công ty chứng khoán; Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán không phải là Công ty đại chúng. Với trường hợp của 3 công ty thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh, theo QĐ 181, UBCKNN đã nói rằng, tại thời điểm phát hành trái phiếu riêng lẻ, các công ty này chưa đại chúng. Như vậy, có thể thấy, 3 công ty này đã không đáp ứng được điều kiện là công ty đại chúng khi chào bán trái phiếu riêng lẻ. Đây cũng là một lý do dẫn đến việc 3 công ty thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh bị hủy bỏ 9 đợt phát hành trái phiếu với trị giá 10.030 tỷ đồng”.
Tuy nhiên, nguyên nhân chính dẫn đến việc 3 công ty thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh bị hủy bỏ 9 đợt phát hành trái phiếu là do 3 công ty này có hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ.
Theo Luật sư Hà, chúng ta sẽ bàn đến vấn đề trách nhiệm pháp lý của 3 công ty thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh đối với việc bị hủy 9 đợt phát hành trái phiếu. Căn cứ theo Khoản 6 Điều 8 Nghị định 156/2020/NĐ-CP về vi phạm quy định chào bán, phát hành chứng khoán riêng lẻ, theo đó, phạt tiền từ 400.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng đối với hành vi lập, xác nhận hồ sơ đăng ký chào bán, phát hành chứng khoán riêng lẻ có thông tin sai lệch, sai sự thật hoặc che giấu sự thật và biện pháp khắc phục là buộc thu hồi chứng khoán đã chứng khoán đã chào bán, phát hành; hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có) cộng thêm tiền lãi phát sinh từ tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày quyết định áp dụng biện pháp này có hiệu lực thi hành, trong trường hợp đã chào bán, phát hành chứng khoán. Tiền lãi phát sinh từ tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc được tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn của ngân hàng mà tổ chức, cá nhân vi phạm mở tài khoản thu tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc tại thời điểm quyết định áp dụng biện pháp này có hiệu lực thi hành; trường hợp chào bán, phát hành trái phiếu thì tiền lãi phát sinh từ tiền mua trái phiếu hoặc tiền đặt cọc được tính theo lãi suất ghi trên trái phiếu.
Căn cứ theo Khoản 2 Điều 17 Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán trái phiếu doanh nghiệp trong nước. Theo đó, đối với trái phiếu được bảo đảm bằng tài sản, khi doanh nghiệp phát hành không trả được nợ lãi, gốc trái phiếu thì tài sản bảo đảm sẽ được xử lý để thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm của trái phiếu theo quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm.
“Trong trường hợp này, công ty không thanh toán được nợ, gốc trái phiếu cho nhà đầu tư thì tài sản bảo đảm sẽ được xử lý để thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm. Việc xử lý tài sản bảo đảm sẽ phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên tại Hợp đồng quản lý tài sản, có 2 tình huống có thể xảy ra. Tài sản bảo đảm thuộc quyền sở hữu của công ty, khi đó, thông thường tài sản sẽ được đơn vị quản lý xử lý để thanh toán khoản lãi, gốc cho các nhà đầu tư. Trường hợp 2, tài sản bảo đảm có thể không thuộc quyền sở hữu của công ty mà do một bên thứ ba thế chấp, bảo đảm hoặc tài sản có thể được bảo đảm cho một giao dịch khác ngoài việc bảo đảm cho việc phát hành trái phiếu riêng lẻ của công ty. Trong trường hợp này, việc xử lý tài sản bảo đảm sẽ khó khăn hơn do khi đó đơn vị quản lý tài sản sẽ phải cân nhắc đến thứ tự ưu tiên thanh toán theo quy định tại Bộ luật Dân sự trước khi thanh toán các khoản lãi, gốc cho nhà đầu tư” – Luật sư Hà chia sẻ.
Nhà đầu tư nên tham vấn ý kiến chuyên gia để có hướng xử lý tốt nhất
Trước những diễn biến không có lợi cho nhà đầu tư, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, nếu trường hợp có rủi ro xảy ra liên quan đến việc chi trả khoản tiền nợ gốc, lãi, nhà đầu tư cũng có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền, yêu cầu giao trả toàn bộ số tiền gốc và lãi. Hoặc trong trường hợp Công ty không có khả năng thanh toán khoản tiền gốc và lãi đã được quy định trong hợp đồng giữa nhà đầu tư và công ty, nhà đầu tư có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản khi hết thời hạn 3 tháng kể từ ngày khoản nợ đến hạn mà công ty không có khả năng trả nợ khoản tiền gốc và lãi.
Ngoài ra, hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ của 3 công ty thuộc tập đoàn Tân Hoàng Minh có thể phải chịu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, việc đăng tải các thông tin thiếu chính xác, thiếu trung thực của các doanh nghiệp, nếu có căn cứ rõ ràng gây thiệt hại cho những nhà đầu tư có thể bị truy tố hình sự theo quy định tại Điều 209 Bộ luật Hình sự 2015. Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán có thể bị phạt tù lên đến 2 năm.
Như vậy, về mặt dân sự, 3 công ty thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh có thể bị xử phạt hành chính từ 400.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng và biện pháp khắc phục là buộc thu hồi trái phiếu đã chào bán, hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có) cộng thêm tiền lãi phát sinh từ tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày quyết định áp dụng biện pháp khắc phục. Về mặt hình sự, hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin của 3 công ty này có thể bị truy tố hình sự theo quy định tại Điều 209 Bộ luật Hình sự 2015.
Có thể thấy, bất kể loại hình đầu tư nào hiện nay cũng đều tiềm ẩn rủi ro. Tuy nhiên, doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu đều sẽ phải công bố các thông tin liên quan đến việc chào bán trái phiếu như thông tin công ty, điều lệ công ty, báo cáo tài chính, tình hình tài chính của công ty. Do đó, để giảm thiểu tối đa các rủi ro, nhà đầu tư phải hết sức thận trọng đánh giá kỹ về các rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu, không nên mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Đồng thời, nhà đầu tư cũng nên tìm hiểu kỹ các quyền và trách nhiệm của mình theo quy định của pháp luật khi tham gia giao dịch chứng khoán. Trong trường hợp nhà đầu tư không thể tự mình đánh giá, quyết định được, nhà đầu tư nên tham vấn ý kiến từ các chuyên gia, tư vấn viên có chuyên môn trong lĩnh vực tài chính, kinh doanh.
