Luật an ninh mạng có hiệu lực
Luật An ninh mạng có hiệu lực từ ngày 1/1/2019 quy định chi tiết các hành vi người dùng bị cấm khi sử dụng không gian mạng như: tổ chức, xúi giục, lừa gạt, lôi kéo người chống nhà nước; xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phân biệt chủng tộc; thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân; đăng tải thông tin, đồi trụy, tội ác...
Luật quy định, doanh nghiệp trong và ngoài nước khi cung cấp dịch vụ phải xác thực thông tin khi người dùng đăng ký tài khoản số; bảo mật thông tin, tài khoản của người dùng. Doanh nghiệp cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu.
Doanh nghiệp nước ngoài khi cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, mạng internet được yêu cầu đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam.
Bộ Công an có tối đa 6 thượng tướng
Luật cũ không quy định cụ thể số lượng thiếu tướng và trung tướng nhưng theo Luật Công an nhân dân 2018 có hiệu lực từ 1/7/2019, cấp bậc hàm đại tướng dành cho Bộ trưởng Công an; thượng tướng với thứ trưởng, số lượng không quá 6. Số trung tướng không quá 35 người và thiếu tướng không quá 157 người.
Những người có cấp bậc hàm trung tướng gồm Cục trưởng, Tư lệnh và tương đương của các đơn vị trực thuộc Bộ Công an. Thiếu tướng dành cho Cục trưởng; Giám đốc Công an tỉnh, thành trực thuộc Trung ương ở địa phương....
Theo luật mới, trong các chức danh của sĩ quan công an nhân dân không còn cấp tổng cục trưởng... Thời hạn thực hiện nghĩa vụ công an nhân dân giảm xuống còn 24 tháng thay vì 36 tháng như hiện hành.
Công chức phải kê khai vàng, đá quý có giá từ 50 triệu đồng
Luật hiện hành chỉ từ cấp phó phòng trở lên mới phải kê khai tài sản, thu nhập song Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 có hiệu lực từ 1/7/2019 quy định những người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập gồm cả cán bộ, công chức, sĩ quan công an nhân dân, quân đội nhân dân, quân nhân chuyên nghiệp...
Việc kê khai bao gồm: quyền sử dụng đất, nhà ở, công trình xây dựng và tài sản khác gắn liền với đất; kim khí quý, đá quý, tiền, giấy tờ có giá và động sản khác mà mỗi tài sản có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên...
Luật hiện hành chỉ quy định về minh bạch tài sản nhưng Luật mới giao cụ thể cho Thanh tra Chính phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của người giữ chức vụ từ Giám đốc sở và tương đương trở lên; từ phó giám đốc sở và tương đương trở xuống thuộc trách nhiệm của bộ ngành, địa phương, thanh tra cấp tỉnh.
Đơn tố cáo nặc danh không được xử lý
Luật Tố cáo 2018 có hiệu lực từ 1/1/2019 quy định đơn tố cáo nặc danh, mạo danh sẽ không được xử lý. Nếu đơn rõ ràng về người vi phạm, có tài liệu, chứng cứ cụ thể, cơ quan tiếp nhận sẽ tiến hành thanh tra hoặc chuyển đến cơ quan có thẩm quyền khác để xem xét.
Quy định về rút tố cáo cũng được bổ sung trong luật mới. Theo đó, người tố cáo có quyền rút toàn bộ hoặc một phần nội dung tố cáo trước khi người giải quyết ra kết luận. Việc rút tố cáo phải được thực hiện bằng văn bản.
Luật cho phép người dân được bảo đảm bí mật họ, tên, địa chỉ, bút tích và các thông tin cá nhân khác khi tố cáo. Luật mới rút gọn trình tự giải quyết tố cáo chỉ còn 4 bước thay vì 5 như luật cũ gồm: thụ lý, xác minh nội dung, kết luận nội dung, xử lý kết luận nội dung của người giải quyết tố cáo. Bước bị bỏ là công khai kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo.
11 tội không được đặc xá từ năm 2019
Theo Luật Đặc xá 2018 có hiệu lực từ 1/7/2019, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá khi ý thức cải tạo tốt, đã chấp hành án phạt tù ít nhất 1/3 thời gian, chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, nộp án phí.
So với Luật Đặc xá 2007, luật mới bổ sung những người bị kết án phạt tù về 11 tội sau sẽ không được đề nghị đặc xá: Phản bội Tổ quốc; hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Gián điệp; Xâm phạm an ninh lãnh thổ; Bạo loạn; Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Phá rối an ninh; Chống phá cơ sở giam giữ; Khủng bố hoặc một trong các tội quy định tại Chương các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh của Bộ luật Hình sự.
Đặt cược thể thao
Luật Thể dục, thể thao sửa đổi 2018 có hiệu lực từ 1/1/2019 cho phép hình thức giải trí có thưởng mà người tham gia đặt cược thực hiện dự đoán về kết quả có thể xảy ra trong các sự kiện thể thao.
Luật quy định, đặt cược thể thao là hình thức giải trí có thưởng mà người tham gia đặt cược dự đoán kết quả có thể xảy ra trong các sự kiện thể thao được sử dụng để kinh doanh đặt cược.
Theo luật mới, kinh doanh đặt cược thể thao là hoạt động kinh doanh có điều kiện nên chịu sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Doanh nghiệp chỉ được hoạt động khi được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Hoạt động đặt cược thể thao phải minh bạch, trung thực, bảo đảm quyền và lợi ích của các bên tham gia. Đồng tiền sử dụng để đặt cược thể thao, trả thưởng trong kinh doanh là Đồng Việt Nam.
Chính phủ quyết định danh mục các hoạt động thể thao được phép kinh doanh đặt cược thể thao.
Luật Quốc phòng 2018 có hiệu lực
Theo Luật Quốc phòng 2018 có hiệu lực từ 1/1/2019, các hành vi sau bị cấm trong lĩnh vực quốc phòng: phân biệt đối xử về giới trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; thành lập, tài trợ tổ chức vũ trang trái pháp luật; chống hoặc cản trở tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; điều động, sử dụng người, vũ khí, vật liệu nổ,... khi chưa có lệnh của cấp có thẩm quyền; lợi dụng việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng để xâm phạm lợi ích quốc gia...
Luật mới quy định, lực lượng vũ trang nhân dân gồm Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và Dân quân tự vệ. Trong đó quân đội nhân dân là lực lượng thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; Công an nhân dân là lực lượng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm; Dân quân tự vệ là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác; sẵn sàng chiến đấu, phục vụ chiến đấu,...
Liên quan đến phòng thủ quân khu, khu vực phòng thủ, Luật bổ sung quy định mới về phòng thủ Thủ đô Hà Nội. Đây là bộ phận hợp thành phòng thủ đất nước để phù hợp với tính chất nhiệm vụ đặc thù của Thủ đô Hà Nội và Luật Thủ đô.
Cảnh sát biển được nổ súng khi tàu thuyền chở tài liệu bí mật nhà nước
Luật Cảnh sát biển Việt Nam 2018 có hiệu lực từ ngày 1/7/2019 quy định cảnh sát biển có nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh, lợi ích quốc gia và tài nguyên, môi trường biển; đấu tranh chống tội phạm, giữ gìn an ninh trên biển; tìm kiếm, cứu nạn và tham gia khắc phục sự cố môi trường biển...
Các trường hợp cảnh sát biển được nổ súng vào tàu thuyền trên biển như: người điều khiển tàu thuyền tấn công hoặc đe dọa trực tiếp đến tính mạng người thi hành công vụ hoặc người khác; biết rõ tàu thuyền do người phạm tội điều khiển cố tình chạy trốn, chở người phạm tội hoặc vũ khí, vật liệu nổ trái phép, tài liệu phản động, bí mật nhà nước, ma tuý; tàu thuyền có kẻ thực hiện hành vi cướp biển, cướp có vũ trang theo quy định của điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, quy định của pháp luật về hình sự cố tình chạy trốn.
Luật Giáo dục đại học sửa đổi 2018
Luật Giáo dục đại học sửa đổi 2018, có hiệu lực từ 1/7/2019 giảm đáng kể thời gian thủ tục hành chính. Trước đây các trường phải báo cáo, đăng ký, đợi sự cho phép của cơ quan nhà nước mới được mở ngành đào tạo, tuyển dụng, bổ nhiệm nhân sự cấp cao. Khi luật mới có hiệu lực, trường được quyết ngay khi có đủ điều kiện.
Theo luật sửa đổi, hội đồng trường là cơ quan quyền lực cao nhất của trường đại học, có toàn quyền quyết định về nhân sự chủ chốt và hiệu trưởng, chiến lược phát triển của nhà trường cũng như chủ trương đầu tư lớn.
Luật mới khuyến khích các trường có tiềm lực sáp nhập thành đại học lớn, hoặc một số trường cùng nhóm ngành/địa phương kết với nhau thành đại học lớn đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực. Luật cho phép hệ thống đại học tư thục được phát triển bình đẳng, gần như là toàn bộ với trường công lập, đặc biệt là về chuyên môn.
Ngoài ra, nhiều luật có hiệu lực trong năm 2019 như Luật Quy hoạch, Luật Lâm nghiệp, Luật Thủy sản, Luật sửa đổi bổ sung 11 Luật liên quan đến quy hoạch, Luật Đo đạc và bản đồ,...
Phạm Dự
