"Đoàn do các phụ huynh của lớp học tự tổ chức trải nghiệm tại khu vực trên, do ông Ông Vĩnh Kh., là một phụ huynh của lớp, làm Trưởng đoàn", và ông Trưởng đoàn cũng là người thiệt mạng cùng một cháu học sinh.
Gần đây, phong trào đưa học sinh đi trải nghiệm, rồi tăng cường dạy kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường bắt đầu có những biểu hiện tích cực. Nhưng có vẻ như nó chưa phải là những quy trình chặt chẽ.
Lâu nay, chúng ta khá lơ là dạy kỹ năng sống cho học sinh và rộng hơn, cho cả mọi người.
Chúng ta giáo dục con người lệch quá, có vẻ như cái gì cũng biết nhưng rồi lại... chả biết cái gì. Có được ông Ngô Bảo Châu thế là xúm vào ca, trong khi có những người mẹ trẻ 25 tuổi hồn nhiên nấu cháo trứng cóc cho con ăn, trong khi rất nhiều cử nhân học ngoại ngữ mười mấy năm từ phổ thông đến đại học nhưng ra đường gặp người nước ngoài là chạy mất dép vì sợ... nói...
Từ bé tí, tôi đã được mẹ cho ăn rất nhiều thịt cóc, và tôi (cũng như rất nhiều người khác nữa) đã biết là mật cóc rất độc, ăn vào là chết ngay. Mỗi lần mẹ cho anh em chúng tôi ăn, bà đều ném cho chó xơi trước một miếng, thế mà có lần tôi doạ mẹ, giả vờ lăn đùng ra, bà hốt hoảng kêu la ầm ĩ thì tôi mới cười và ăn mấy cái phát vào mông. Thế mà tới giờ, thi thoảng ta vẫn nghe tin đâu đó những bà mẹ ông bố hồn nhiên làm thịt cóc cho con ăn, và vẫn lấy nguyên bộ lòng để dùng, coi nó như thứ bổ nhất của con cóc.
Cũng như thế, khi đi ô tô, rất nhiều người không thắt dây an toàn hoặc đã dùng cái khóa giả nhét vào chỗ cài dây an toàn để khỏi bị xe tự động thông báo, trong khi đấy là nguyên tắc hàng đầu khi đi ô tô. Họ đã không biết rằng, nếu không thắt dây an toàn thì gặp tai nạn, thứ nhất là túi khí không bung, và thứ 2, khi tai nạn, không đeo dây sẽ bị chấn thương gấp nhiều lần nếu đeo dây.
Thế hệ tôi, bơi là nhu cầu tự thân, và tự học bơi, không có bài bản gì hết, nhưng thả xuống nước là nổi. Giờ, các cháu cũng đi học bơi, nhưng số người đuối nước hàng năm vẫn khá nhiều.
Hôm nọ xem cái clip mấy cháu nữ đánh một cháu ngay trong lớp học. Đánh rất đau và tàn nhẫn, dùng cả mũ bảo hiểm và ghế để đánh, cháu gái bị đánh chỉ ôm đầu chịu trận. Tôi cứ hồi hộp và đau đớn thốt lên: cháu chạy ra ngoài đi, cháu kêu to lên đi, hoặc nữa, cháu có hành động chống trả đi...
Nhiều bà mẹ đã cho con đi học võ, trước hết là để tự vệ trong các vụ bạo lực học đường là thế.
Kỹ năng sống cần được đưa vào thành môn học chính khóa trong nhà trường, để từ tuổi học sinh có thể biết chỉ còn một que diêm sẽ phải cầm cự với đêm tối thế nào, gặp đám cháy sẽ thoát hiểm ra làm sao, thấy người bị nạn cấp cứu, gặp thú ứng xử và tránh để không nguy hiểm vân vân...
Nhà tôi ở trước một trường mẫu giáo, và đã rất nhiều lần chứng kiến hoạt cảnh sau: Con ngồi sau xe tranh thủ uống sữa, đến cổng trường vừa hết thì đưa vỏ hộp cho mẹ. Mẹ cầm và… liệng thẳng xuống đất. Nhà tôi thi thoảng lại có một cái vỏ hộp “tự nhiên” xuất hiện.
Hay ngoài công viên, rất nhiều gia đình đưa nhau ra đấy và mang theo đồ ăn, họ thản nhiên vất đầy ra xung quanh, coi xung quanh là bãi rác nhà họ… Người lớn mà như thế thì làm sao dạy được trẻ con.
Và cứ cha truyền con nối như thế, cái tật xấu kia bao giờ mới bỏ được. Bản thân những người lớn ấy cũng chịu một sự giáo dục què quặt nên giờ thành bố mẹ ông bà ở giữa thành phố họ vẫn hành xử như ở dưới quê. Mà ở quê bây giờ cũng phải nghiêm ngắn chứ đất đâu mà bạ đâu vất đấy được nữa.
Thực ra là, trẻ con từ nhỏ nên và cần được dạy rất kỹ kỹ năng sống cụ thể, chứ không lý thuyết cao siêu, tư tưởng này lý tưởng nọ, chủ nghĩa kia lý thuyết kìa… để rồi gặp những sự việc cụ thể, bình thường thì lúng túng như gà mắc tóc.
Ngay bây giờ, rất nhiều thanh niên đang làm cái “nghề” gọi điện thoại lừa đảo, hết bưu điện tới bưu phẩm, hết bảo hiểm tới công an thông báo, bán nhà, bất động sản... trừ một số cầm đầu, tôi biết, đa phần là bị lừa đi làm “việc nhẹ lương cao”, đã trót “nhận việc” thì phải ngồi và gọi. Nếu có một sự trang bị hoàn hảo kỹ năng, họ sẽ không tự biến mình thành thiêu thân như thế...
Đang viết bài này, một tờ báo lại đưa tin: “Hai anh em ruột bị đuối nước trên sông Lam: Tìm thấy 1 thi thể, người còn lại mất tích”. Được biết một cháu 16 tuổi, một cháu 14 tuổi. Và 3 ngày trước, 4 cháu bé cũng bị đuối nước ở kênh sông Quao (Bình Thuận).
Tất nhiên, có kỹ năng sống không phải là sẽ hoàn toàn tránh được mọi tai nạn, nhưng chắc chắn, sẽ giảm được rất nhiều. Không chỉ tự cứu mình mà còn giúp được rất nhiều người nữa.
*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.
