Chiều 5/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025; xem xét, thông qua về nguyên tắc các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025.
"Phải am hiểu về quản lý Nhà nước, có kinh nghiệm"
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Bộ Nội vụ vừa qua đã làm việc với tất cả các địa phương. Các địa phương đã có nhiều cách lấy ý kiến nhân dân như đi trực tiếp từng hộ, đi từng gia đình, từng người dân.
Ông đánh giá, trong thời gian triển khai vừa qua, các địa phương rất quan tâm, chủ động trong việc sắp xếp khi Bộ Nội vụ đưa ra tiêu chí phối hợp cùng với các bộ, ngành có liên quan.
Chủ tịch Quốc hội cũng ghi nhận các cơ quan làm việc hết sức khẩn trương trên tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng".
Bộ Nội vụ khi trình qua Ủy ban Pháp luật và Tư pháp với một bộ hồ sơ rất đồ sộ. Nếu đọc trong 3.321 xã ở các tỉnh thành thì thấy rằng khối lượng công việc rất lớn.
"Tôi đánh giá rất cao sự chuẩn bị của Chính phủ, Bộ Nội vụ và thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp. Việc sáp nhập xã thì Thường vụ Quốc hội chịu trách nhiệm trước Trung ương, (Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư) trên cơ sở đề nghị của Chính phủ, Thường vụ Quốc hội thông qua", Chủ tịch Quốc hội nói và lưu ý nghị quyết thể hiện làm sao rất gọn nhưng phải rõ, đảm bảo tính pháp lý.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ Nội vụ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiếp tục rà tên đơn vị hành chính, các thông số khi nghị quyết ban hành đảm bảo chính xác, trúng và đúng.
Cùng với đó, đảm bảo nghị quyết được triển khai theo lộ trình mà Ban Chỉ đạo Trung ương đã có kế hoạch chỉ ra.
Song song với đó, tiếp tục tạo sự đồng thuận của người dân. "Khi nghị quyết được triển khai, "3 xã nhập lại 1 xã, 2 xã nhập vào 1 xã" cũng phải tuyên truyền để tạo sự đồng thuận của người dân", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Một vấn đề quan trọng được Chủ tịch Quốc hội đề cập đó là công tác sắp xếp cán bộ, sau sắp xếp phải giải quyết chính sách, số cán bộ chuyên trách, số cán bộ bán chuyên trách.
"Thêm một việc rất quan trọng nữa đó là trong 3.321 xã này thì sẽ chọn ai là Bí thư, Phó Bí thư thường trực, Hội đồng nhân dân, Phó Bí thư là Chủ tịch UBND?", Chủ tịch Quốc hội nói và nhấn mạnh Chủ tịch UBND này phải am hiểu về quản lý Nhà nước, có kinh nghiệm.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Bộ Nội vụ cần có văn bản hỏa tốc gửi các tỉnh, thành phố xung quanh vấn đề chọn nhân sự cấp xã, nhưng đặc biệt chú ý nhân sự Chủ tịch UBND xã, phường, đặc khu.
Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, tới đây nhiệm vụ của Chủ tịch UBND xã, phường, đặc khu sẽ hết sức quan trọng, có hơn 1.000 nhiệm vụ ở cấp huyện, tỉnh chuyển về cấp xã.
"Tôi đặc biệt quan tâm cán bộ chủ chốt cấp xã. Mục tiêu là phải làm sao cho xã mạnh thì tỉnh mới mạnh, tỉnh mạnh thì Trung ương mới mạnh. Tôi đề nghị Bộ Nội vụ cần tiếp tục chỉ đạo để địa phương quán triệt.
Từ đó, để người ta cảm thấy nhân sự A, B, C không đủ tiêu chuẩn, điều kiện thì có thể thay thế. Chủ tịch ở xã này chưa chắc điều ở tỉnh xuống mà làm được. Ở dưới xã cán bộ phải được lựa chọn thật kỹ lưỡng", Chủ tịch Quốc hội nói và thông tin có khoảng 28 nghị định sẽ ban hành để phân cấp, phân quyền cho cấp xã.
Bộ Chính trị, Tổng Bí thư rất quan tâm mặc dù nghị định phân cấp phân quyền cho địa phương chưa có nhưng tới đây sẽ tập huấn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cấp xã.
Về tài sản công sau sáp nhập, Chủ tịch Quốc hội cho biết, Thường vụ Quốc hội quan tâm, chỗ cần làm thì thiếu, thiếu trụ sở, thiếu diện tích, nhưng chỗ di dời về thì có thể dư.
"Chỗ cần thì không có, chỗ có thì không sử dụng", Chủ tịch Quốc hội nêu thực tế và cho rằng từ nay đến cuối năm mới có thể sắp xếp, không thể giải quyết trong một hai tháng là xong.
Về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Chủ tịch Quốc hội cho biết cấp thẩm quyền đã chốt số lượng các tỉnh sắp xếp sáp nhập, trung tâm hành chính - chính trị, tên gọi các địa phương. Vấn đề này Trung ương đã bàn rất kỹ, Thường vụ Quốc hội có trách nhiệm thẩm tra để trình Quốc hội sao cho tạo sự đồng thuận cao.
Nghị quyết này sẽ chỉ quy định nguyên tắc chung, sau đó Chính phủ có nghị định hướng dẫn, Bộ liên quan sẽ có thông tư.
Chủ tịch Quốc hội cho biết có nhiều việc người dân thắc mắc, ách tắc không biết hỏi ai. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật vừa qua chúng ta có làm nhưng chưa tới nơi tới chốn.
"Đây là những vấn đề tới đây sẽ phải tính toán lại để đáp ứng yêu cầu mong đợi của người dân, kiến tạo phát triển", Chủ tịch nhấn mạnh.
Có giải pháp ổn định đời sống vật chất tinh thần của cán bộ
Tham gia góp ý tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề cập đến vấn đề ổn định tổ chức bộ máy, lựa chọn cán bộ và chuẩn bị tâm thế cho đội ngũ cán bộ để thực hiện nhiệm vụ mới, đặc biệt là ở các tỉnh lớn và các xã, phường mới thành lập.
Theo ông, ngoài hàng trăm ngàn cán bộ thôi không tiếp tục công việc, các cán bộ còn tiếp tục làm việc có thể gặp nhiều khó khăn để có thể ổn định.
"Nhiều cán bộ phải đi làm từ Hà Giang xuống Tuyên Quang hay từ Phú Yên lên Đắk Lắk. Đó cả câu chuyện. Nếu không giải quyết sẽ rất khó để ổn định", ông Mãi nói và đề nghị có giải pháp để ổn định đời sống vật chất tinh thần của cán bộ.
Ông cũng nhấn mạnh cần lựa chọn, nâng cao năng lực cán bộ để đáp ứng yêu cầu mới. Việc lựa chọn, nâng cao năng lực cán bộ và có giải pháp ổn định đời sống vật chất, tinh thần cho họ là vấn đề rất lớn, cần được định hướng rõ ràng trong quá trình tổ chức thực hiện.
Bên cạnh đó, ông Mãi cũng quan tâm đến giải pháp xử lý tài sản công. Ông đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiên cứu, lập đề án cụ thể về vấn đề này và có thể trình Quốc hội xin cơ chế xử lý.
"Cần có đề án rà soát, đánh giá kỹ lưỡng và một cơ chế xử lý phù hợp để đảm bảo hiệu quả và tránh lãng phí," ông Pham Văn Mãi kiến nghị.
Cũng quan tâm đến việc xử lý 4.226 trụ sở công dôi dư sau sáp nhập, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đồng tình phải có đề án để xử lý, ưu tiên cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo,… được thuê lại các tài sản công dôi dư sau sắp xếp như trong Nghị quyết 198 của Quốc hội, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
