Bộ Công Thương vừa đưa ra dự thảo Nghị định quy định cơ chế, thời gian điều chỉnh, căn cứ lập và điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân để lấy ý kiến các bộ ngành, nhằm triển khai thi hành Luật Điện lực sẽ có hiệu lực từ 1/2/2025.
Hiện nay, giá điện đang được thực hiện theo Quyết định số 05 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân, có hiệu lực từ 15/5/2024. Theo đó, thời gian điều chỉnh giá điện được rút ngắn từ 6 tháng xuống 3 tháng.
Tuy nhiên, tại dự thảo Nghị định đang lấy ý kiến, Bộ Công Thương đề xuất rút ngắn thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân xuống còn 2 tháng kể từ lần thay đổi gần nhất. Nghĩa là mỗi năm có thể sẽ có 6 đợt thay đổi giá, thay vì 4 như hiện nay.
Đồng thời, giá bán điện bình quân được cập nhật hàng quý theo chi phí phát điện. Khi chi phí này giảm từ 1% trở lên so với hiện hành, giá sẽ giảm tương ứng.
Đối với giá bán lẻ tới người tiêu dùng, doanh nghiệp sẽ tăng khi chi phí sản xuất biến động 2% trở lên. Mức này cũng thấp hơn so với quy định 3% đang áp dụng.
Lý giải về đề xuất lần này, Bộ Công Thương cho biết việc sửa đổi nguyên tắc về mức, thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân để phù hợp với Luật Điện lực (sửa đổi) mới được Quốc hội thông qua cuối tháng 11.
Theo đó, giá bán lẻ điện được phản ánh, điều chỉnh kịp thời theo biến động thực tế của thông số đầu vào. Việc này giúp bù đắp chi phí với lợi nhuận hợp lý để doanh nghiệp bảo toàn, phát triển vốn kinh doanh.
Bên cạnh đó, quy định này cũng phù hợp với chỉ đạo của Thường trực Chính phủ về tránh giật cục trong điều hành giá điện, có thể điều chỉnh nhiều lần trong năm.
Mặt khác, hiện nay các thông số đầu vào trong tính toán giá điện có sự biến động khá lớn trong thời gian ngắn và cần phải phản ánh kịp thời để hạn chế sự tác động của thông số đầu vào đến mức điều chỉnh giá điện.
Về thẩm quyền điều chỉnh giá điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vẫn có quyền điều chỉnh giá điện khi giá bán lẻ điện bình quân tăng dưới 5%, tuy nhiên biên độ điều chỉnh được nới rộng từ 2-5%, thay vì 3-5% như hiện tại. Thẩm quyền điều chỉnh giá của Bộ Công Thương vẫn như hiện nay, khi giá điện bình quân tăng 5-10%. Còn chi phí thay đổi trên 10%, Thủ tướng quyết định việc tăng giá.
Dự thảo Nghị định cũng bổ sung cơ sở xác định lợi nhuận định mức trong tính toán giá bán điện bình quân của các khâu phân phối - bán lẻ, điều hành - quản lý, nhà máy thủy điện chiến lược đa mục tiêu và các đơn vị hạch toán phụ thuộc chưa tham gia thị trường điện cạnh tranh của EVN.
Theo đó, tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu của các khâu này được xác định bằng mức trung bình lãi suất tiền gửi có kỳ hạn 12 tháng cho khách hàng cá nhân của 4 ngân hàng thương mại (Vietcombank, Vietinbank, BIDV và Agribank) tại ngày 30/9 của 5 năm liền kề trước đó.
Bộ Công Thương lý giải việc bổ sung quy định về cơ sở xác định lợi nhuận định mức phù hợp với Luật Điện lực (sửa đổi), đảm bảo lợi nhuận hợp lý để doanh nghiệp bảo toàn, phát triển vốn kinh doanh. Việc này cũng đảm bảo sự rõ ràng, minh bạch và cơ sở thực hiện.
