Theo đó, TAND Tối cao đề nghị nghiên cứu phương án sáp nhập ít nhất hai TAND cấp huyện liền kề để tổ chức thành TAND cấp sơ thẩm.
TAND Tối cao đang dự kiến tổ chức lại TAND cấp sơ thẩm trên cơ sở sắp xếp lại các tòa cấp huyện hiện nay. Việc tổ chức lại căn cứ các tiêu chí như: số lượng vụ việc phải giải quyết, địa bàn thuận tiện, đặc điểm kinh tế, vị trí địa lý, mật độ dân cư, văn hóa vùng miền…
Cụ thể, khu vực đô thị đặc biệt như Hà Nội và TP.HCM thì số lượng vụ việc phải giải quyết, xét xử của mỗi TAND sơ thẩm nằm trong khu vực nội thành từ 3.000 vụ/năm trở lên. TAND sơ thẩm khu vực ngoại thành phải giải quyết, xét xử từ 1.000 vụ/năm trở lên.
Với khu vực nông thôn, đồng bằng, tòa sơ thẩm phải giải quyết, xét xử từ 800 vụ/năm trở lên, khu vực miền núi là 200 vụ/năm trở lên.
Các TAND được sáp nhập phải có vị trí địa lý liền kề, giao thông thuận tiện. Mỗi tòa cấp huyện thuộc diện sắp xếp sẽ sáp nhập với ít nhất một tòa cấp huyện liền kề.
Về tiêu chí đặc điểm kinh tế, vị trí địa lý, mật độ dân cư, hạ tầng cơ sở giao thông, văn hóa theo từng vùng miền, TAND tối cao dự kiến đối với khu vực miền núi, do khu vực các huyện miền núi thường có diện tích rộng nhưng mật độ dân cư thấp, số lượng vụ việc không nhiều nên nếu chỉ áp dụng tiêu chí về khối lượng công việc phải giải quyết, địa bàn hoạt động sẽ quá rộng, gây khó khăn cho người dân.
Vì vậy, cần bổ sung tiêu chí khoảng cách từ nơi đặt trụ sở TAND sơ thẩm khu vực đến nơi xa nhất trong địa hạt pháp lý của tòa án đó là không quá 50km.
Trường hợp không thể thỏa mãn đồng thời cả hai tiêu chí về số lượng án và khoảng cách từ nơi đặt trụ sở TAND sơ thẩm khu vực đến nơi xa nhất trong địa hạt pháp lý thì ưu tiên áp dụng tiêu chí về khoảng cách.
Đối với khu vực hải đảo, TAND Tối cao dự kiến không tổ chức TAND sơ thẩm khu vực tại mỗi huyện đảo mà sẽ bố trí thẩm phán, cán bộ từ khu vực liền kề, có năng lực đủ mạnh đến để tiếp nhân dân, xử lý đơn khởi kiện, đơn yêu cầu của người dân và xét xử lưu động các loại vụ án theo lịch định kỳ hằng tháng.
Ngoài ra, TAND Tối cao đề xuất ưu tiên các vị trí có trụ sở vừa được đầu tư xây dựng mới trong giai đoạn vừa qua (2021- 2025) và một số công trình thuộc dự án đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp và xây dựng trụ sở TAND các cấp (giai đoạn 1).
TAND Tối cao đề nghị TAND các tỉnh, thành phố nghiên cứu và đóng góp ý kiến. Nếu có ý kiến khác các đơn vị cần phân tích, làm rõ và đề xuất cụ thể.
