Vào khoảng 8h ngày 2/12, nhiều người dân thôn Bản Tàn, thị trấn Bằng Lũng (Chợ Đồn, Bắc Kạn) đang làm đồng thì nghe tiếng động lớn, đất đá trên ruộng sụt sâu xuống lòng đất. Miệng hố sụt có đường kính 6 m, sâu khoảng 30 m, cách xa khu dân cư nên không gây thiệt hại về người.
Ông Hà Sỹ Huân, Chủ tịch UBND huyện Chợ Đồn cho biết, hiện tượng sụt lún xảy ra vào khoảng 8h ngày 2/12. Khoảng gần 9h cùng ngày, khi cơ quan chức năng đến hiện trường thì đất vẫn có hiện tượng sụt lún tiếp. Rất may là địa điểm sụt lún nằm xa khu dân cư nên không xảy ra thiệt hại về người và tài sản, ruộng lúa có hố sụt lún cũng đã thu hoạch xong.
"Lúc chúng tôi chạy đến thì đất đá vẫn đang bị hút sâu xuống. Nhiều năm nay, đất ruộng nơi đây không có dấu hiệu gì", một người dân cho biết.
Trước đó, vào khoảng 15h ngày 26/11, bà Bàn Thị Thục đang ngồi trong nhà thì nghe tiếng rầm rầm ngoài ao cá rộng hơn 2.500 m2 của gia đình. Chạy ra, bà thấy nước, cá bị cuốn về phía bờ ao. Người trong nhà vội ra bắt cá, nhưng không được là bao.
"Hố tử thần" trên ao cá nhà bà Thục rộng 14 m, sâu 15 m, lấn sang cả ao của gia đình bên cạnh. Một bụi tre và một cây xoan trên bờ ao cũng bị cuốn xuống hố. Đến 19h cùng ngày, mặt ao xuất hiện thêm hai hố với kích thước tương tự, hút hết cá và nước.
Một ngày sau, ruộng ngô của gia đình ông Hoàng Văn Sướng nằm cách ao cá nhà bà Thục khoảng 10 m xuất hiện hố sâu 2 m, đường kính 4 m.
Hiện nay, huyện đã báo cáo lên cấp có thẩm quyền để thống kê thiệt hại, có phương án hỗ trợ người dân, trấn an dư luận, đồng thời ổn định tình hình tư tưởng, sản xuất cho người dân. Nếu hiện tượng sụt lún diễn ra gần nhà dân, huyện sẽ huy động lực lượng giúp người dân sơ tán, di chuyển đến nơi an toàn.
Huyện tiếp tục cùng với các cơ quan chức năng theo dõi hiện tượng sụt lún, báo cáo kịp thời các diễn biến mới nhất; đồng thời mong muốn các ngành chức năng sớm có kết luận nguyên nhân chính thức để có phương hướng khắc phục, ổn định an ninh trật tự, trấn an dư luận và giúp người dân ổn định cuộc sống, sản xuất.
Ông Huân cho biết thêm, hiện tượng sụt lún đã xuất hiện trước đây tại khu vực thị trấn và một số xã lân cận, các hố sụt lún thường xuất hiện vào mùa khô và có đường kính lớn nhỏ khác nhau.
Để tìm ra nguyên nhân và giải pháp, tháng 6/2018, Bộ Tài nguyên và Môi trường lập đề án đánh giá, nghiên cứu hiện tượng sụt lún tại thị trấn Bằng Lũng và xã Bằng Lãng, Ngọc Phái.
Anh Nguyễn Quốc Khánh, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng Sản Việt Nam, cho biết, các hố sụt lún cũ cũng có hiện tượng tiếp tục sụt lún, xuất hiện các vết nứt nhỏ và đất đá tiếp tục sụt một lượng nhỏ xuống. Mực nước ngầm hiện đang bị thay đổi lớn, nếu trong vài ngày tới không được cải thiện sẽ xuất hiện một số hố sụt xung quanh. Để giảm thiểu tình hình thì cần hạn chế mực nước chảy vào vì các hố sụt có dao động mực nước nhanh, ban đầu nước cạn sau đó dâng lên rất nhanh rồi lại cạn, như thế nó sẽ cuốn các vật liệu đất đá xuống bên dưới các khe hở, sau đó lan rộng ra gây sụt mặt đất ở phía trên.
Hiện tượng sụt lún xảy ra chủ yếu ở các thửa ruộng và ao cá vì khu vực này có cấu trúc địa chất, địa tầng là tầng đất phủ dễ ngấm nước. Thành phần đất phủ ở đây chủ yếu là đất cát lẫn cuội sỏi nên khá dễ bị rửa trôi, phía trên là một lớp đất sét có chiều dày từ 0,8 đến 1,2 m. Bên dưới có các hang, khe hở, khi có sự tác động của các yếu tố như mạch nước ngầm cạn, hiện tượng bơm hút nước ngầm sẽ dễ xảy ra hiện tượng sụt lún.
Hiện nay, đoàn cán bộ của Viện Khoa học Địa chất và Khoáng Sản Việt Nam đang tiến hành đo đạc, tìm hiểu nguyên nhân và phương hướng khắc phục.
Sụt lún liên tiếp khiến người dân và chính quyền địa phương lo lắng. "Hiện tại chúng tôi đã trấn an người dân. Khi có kết luận của các nhà khoa học và nếu sụt lún tiếp diễn, huyện sẽ xin ý kiến của tỉnh để có phương án di dân, đảm bảo an toàn", Chủ tịch huyện Chợ Đồn, ông Hà Sỹ Huân chia sẻ.
H.A (TH)
