Sáng 7/11, Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn Bộ trưởng bộ Công Thương Trần Tuấn Anh. Tại đây, đã có nhiều đại biểu chất vấn, thậm chí là tranh luận với Bộ trưởng về vấn đề liên quan đến giả mạo xuất xứ, hàng Trung Quốc "đội lốt" hàng Việt.
Chất vấn Bộ trưởng, Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (đoàn Hòa Bình) quan tâm đến lỗ hổng rất lớn về pháp luật, hàng rào kỹ thuật chưa đủ mạnh để kiểm soát tình hình. Đặc biệt sự công khai, minh bạch về quy định hàng Việt Nam là thế nào, chính sự thiếu minh bạch này đã làm cho nhiều doanh nghiệp như kiểu Asanzo không biết mình có vi phạm không, như vậy đẩy người dân và doanh nghiệp vào thế rủi ro rất cao.
Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, hiện nay đang thực thi hàng loạt các quy định của luật pháp rất quan trọng liên quan vấn đề tiêu thụ tại thị trường trong nước cũng như trong hoạt động xuất nhập khẩu.
Bên cạnh rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật về vấn đề này, Bộ trưởng bộ Công thương cho biết đang tăng cường tuyên truyền, phổ biến tới cộng đồng doanh nghiệp để phòng tránh, ngăn chặn hành vi chuyển tải hàng hoá và gian lận thương mại.
Với mục tiêu chủ động hơn, trong bối cảnh mới khi chúng ta đang phải đối mặt nhiều nguy cơ gian lận hàng hoá của nước ngoài đối với xuất xứ của Việt Nam.
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành đề án để tăng cường quản lý Nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ. Với mục tiêu là tăng cường quản lý nhà nước đối với tất cả các khâu trong liên quan đến xuất khẩu, nhập khẩu và đầu tư nước ngoài để ngăn chặn những hành vi gian lận thương mại.
Mặc dù vậy, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng thừa nhận “kẽ hở” khi trên thực tế có văn bản giao trách nhiệm cho các doanh nghiệp, các nhà sản xuất tự kê khai và ghi nhãn mác hàng hoá cũng như phần xuất xứ hàng hoá.
"Chính vì vậy, trong một thời gian dài đã diễn ra những hành vi có dấu hiệu gian lận thương mại và xuất xứ, lừa dối người tiêu dùng như chúng ta đã từng chứng kiến vụ Khaisilk trong một thời gian dài", ông Trần Tuấn Anh thừa nhận.
Để lấp "kẽ hở" trên, Bộ trưởng Tuấn Anh cho hay, từ năm 2018, Bộ Công Thương đã chủ động báo cáo với Thủ tướng Chính phủ để đề xuất việc xây dựng một văn bản pháp quy hướng dẫn cụ thể hơn nữa chấm việc ghi chứng nhận xuất xứ cho các sản phẩm hàng hoá sản xuất tại Việt Nam.
Tuy nhiên, ông cho rằng đây là một việc khó nên bộ Công Thương cũng đã báo cáo và xin ý kiến các Bộ, ngành để tổ chức xây dựng Thông tư dưới hình thức mở và có sự tham gia đóng góp của các Bộ, ngành.
"Sau gần 1 năm xây dựng, chúng tôi đã hoàn thành dự thảo Thông tư hướng dẫn chứng nhận xuất xứ hàng hoá cho sản phẩm lưu thông tại thị trường trong nước và đang tổ chức lấy ý kiến đăng tải công khai trên các phương tiện truyền thông. Đồng thời, tổ chức lấy ý kiến phản biện của xã hội của doanh nghiệp, của người dân, của các tổ chức".
Ông Trần Tuấn Anh cho rằng, Thông tư này cần phải nghiên cứu kỹ hơn nữa để tránh tình trạng nó có thể ảnh hưởng đến lợi ích của Việt Nam trong các hoạt động thương mại quốc tế.
Bày tỏ sự chưa hài lòng với phần trả lời của Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đã tranh luận với người đứng đầu ngành Công Thương, truy rõ thời gian hoàn thành Thông tư trên.
"Đã có nhiều đại biểu chất vấn về vấn đề này, tôi rất chờ câu trả lời của Bộ trưởng, nhưng vừa rồi Bộ trưởng chỉ mô tả quy trình để ra thông tư, về những khó khăn phức tạp vẫn chưa ra được.
Thông tư là quyền của Bộ trưởng, sống hay không là phụ thuộc vào thái độ và sự quyết tâm của Bộ trưởng, tôi và cử tri cần Bộ trưởng trả lời khi nào thì có Thông tư này?", Đại biểu Trí đặt câu hỏi.
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhắc lại rằng, để ban hành được Thông tư cần những cơ sở pháp lý để điều chỉnh những hành vi liên quan đến lợi dụng gian lận xuất xứ tiêu thụ tại thị trường Việt Nam.
Bộ trưởng kết thúc câu trả lời đại biểu Trí bằng một câu khẳng định: “Không phải chúng tôi không quyết tâm hoặc không mong muốn làm cái này với sự quyết liệt của mình. Đây là vấn đề phức tạp, ngay khi đưa ra xin ý kiến đã có nhiều ý kiến đóng góp, đa dạng, nhiều chiều về khía cạnh kỹ thuật, đòi hỏi phải có sự cân nhắc. Chúng tôi cam kết với Đại biểu Nguyễn AnhTrí, Đại biểu Mai Sỹ Diến và các đại biểu Quốc hội và cử tri chúng tôi sẽ làm hết trách nhiệm, chứ không phải là thiếu kiên quyết, hoặc một thái độ vô cảm, thờ ơ”.
