Xe máy hiện đang là phương tiện di chuyển chủ yếu của người Việt, số lượng xe máy gia tăng nhanh chóng thời gian qua khiến lượng phát thải tăng nhanh ở các đô thị lớn.
Bộ GTVT đã công bố Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi muốn đưa yêu cầu kiểm tra định kỳ khí thải xe máy vào luật với hy vọng kiểm soát tình trạng xe cũ hỏng, xả ra nhiều khí thải khi lưu thông, thu hút sự quan tâm của người dân.
Dự thảo Luật này quy định, cơ quan đăng kiểm chịu trách nhiệm kiểm tra định kỳ khí thải xe môtô, xe gắn máy; lộ trình kiểm tra do Chính phủ quy định.
Lý giải đề xuất trên, ông Nguyễn Văn Thạch, Vụ trưởng An toàn Giao thông (Bộ Giao thông Vận tải) cho biết, số lượng xe máy gia tăng nhanh chóng thời gian qua khiến lượng phát thải tăng nhanh ở các đô thị lớn. Chính phủ đã có đề án kiểm soát khí thải phương tiện đang lưu hành, song Luật Giao thông Đường bộ hiện hành chưa quy định về nội dung này nên chưa thể thực thi.
"Việc đưa quy định nêu trên vào Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) là cần thiết. Kiểm tra khí thải xe máy không chỉ nhằm kiểm soát chất lượng không khí mà còn cả chất lượng phương tiện", ông Thạch nói và cho rằng người dân ban đầu có thể chưa quen việc kiểm soát khí thải xe máy nên Chính phủ sẽ ban hành lộ trình thực thi cũng như chế tài xử lý phù hợp.
Đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết quy định mới sẽ không áp dụng đồng loạt với tất cả xe máy mà sẽ theo lộ trình. Bước đầu, cơ quan chức năng có thể tập trung kiểm tra các loại xe cũ nát, tuổi thọ trên 10 năm hoặc kiểm soát trước với xe máy 175 cc trở lên vì số lượng ít.
Theo Cục Đăng kiểm, cả nước hiện có hơn 50 triệu xe máy hoạt động (Hà Nội có 5,7 triệu xe, TP.HCM có 8,1 triệu xe), chiếm 95% số lượng xe cơ giới và thải ra 80-90% khí CO, HC, 50% lượng NOx trong tổng lượng phát thải xe cơ giới.
Nếu được ban hành, quy định trên sẽ buộc chủ nhân của các xe máy phát sinh nhiều khí phải đứng trước 2 lựa chọn: Sửa chữa, bảo dưỡng để đạt yêu cầu hoặc dừng sử dụng phương tiện.
Mặt khác, quy định cũng khiến chủ nhân của 50 triệu xe máy đang lưu thông tại Việt Nam phải định kỳ đưa xe đến các trung tâm đăng kiểm và bỏ ra một khoản chi phí cho việc này.
Trước đó, vào năm 2010, Thủ tướng phê duyệt đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, trong đó mục tiêu là áp dụng trước tại các đô thị đặc biệt, loại 1 và loại 2.
Tháng 7/2016, Cục Đăng kiểm Việt Nam từng trình Bộ GTVT lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với xe máy, dự kiến được thực hiện tại 5 thành phố lớn từ ngày 1/7/2018, nhưng không đạt kết quả.
Từ đầu năm 2020, chính quyền TP.HCM cũng chấp thuận cho Sở GTVT phối hợp với Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy và Viện Khoa học Công nghệ Giao thông nghiên cứu thí điểm kiểm tra khí thải xe máy được thực hiện trong 9 tháng, áp dụng với phương tiện sử dụng từ 5 năm trở lên.
Nếu Dự thảo trên được ban hành, quy định trên sẽ buộc chủ nhân của các xe máy phát sinh nhiều khí phải đứng trước 2 lựa chọn: Sửa chữa, bảo dưỡng để đạt yêu cầu hoặc dừng sử dụng phương tiện.
Cũng theo tìm hiểu của Zing.vn, trước khi Bộ GTVT đưa nội dung kiểm tra khí thải xe máy vào dự thảo luật, Chính phủ và nhiều địa phương đã cố gắng thí điểm quy định này để giảm ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, không phải tất cả xe máy đều phải kiểm tra khí thải định kỳ, mà xe mới đưa vào sử dụng trong những năm đầu sẽ không phải kiểm tra.
