Ý nghĩa của ngày Cá tháng Tư (1/4)
Ngày Cá tháng Tư được ấn định vào ngày 1/4 dương lịch hàng năm, còn gọi là ngày nói đùa, ngày nói dối, là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước, là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò đùa giỡn nhau.
Cá tháng tư dù không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1/4, bằng cách tung nhiều tin đồn hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó.
Đa số các quốc gia đều vui đùa cả ngày 1/4 nhưng ở một số quốc gia các tìn đồn giả cần vào giữa trưa như Anh, Canada, Úc, New Zealand.
Nguồn gốc cái tên "Cá tháng Tư" xuất phát từ Ý, Pháp, Bỉ, và các khu vực nói tiếng Pháp của Thụy Sĩ và Canada, nguyên tác là Poisson d'avril trong tiếng Pháp hoặc Pesce d'aprile trong tiếng Ý.
Điều này giải thích cho trò đùa kinh điển: Lén dán một con cá bằng giấy vào lưng của nạn nhân mà không bị phát hiện. Những cá giấy như vậy cũng nổi bật trên nhiều bưu thiếp tại Pháp ngày đầu tháng tư vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.
Ghi nhận sớm nhất về ngày Cá tháng Tư có thể tìm thấy trong tập The Canterbury Tales của nhà thơ Geoffrey Chaucer (1392). Một số ghi chép cho rằng ngày lễ này bắt đầu từ thế kỷ 16 nhưng không có nhiều tài liệu ủng hộ giải thuyết này.
Một số giải thuyết về nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư
Trong thời Trung cổ, cho đến cuối thế kỷ 16, ngày đầu năm mới đã được tổ chức vào ngày 25/3 (Lễ Truyền Tin) trong hầu hết các thị trấn châu Âu. Trong một số khu vực của nước Pháp, năm mới là một kỳ nghỉ kéo dài một tuần kết thúc vào ngày 1/4.
Năm 1564, vua Pháp là Charles IX, lúc đó 14 tuổi, quy định ngày 1/1 là ngày đầu năm, thống nhất trong toàn quốc. Quyết định này được áp dụng năm 1567. Tuy nhiên, do phương tiện liên lạc rất lạc hậu nên nhiều người không nhận được tin đổi lịch, những người này tiếp tục coi ngày 1/4 là năm mới và bị những người khác cười vì điều này. Sau này nhiều người cho rằng phong tục Cá tháng Tư bắt nguồn từ đây.
Nhiều người lại tìm lý do khác để giải thích vì sao ngày đầu tháng Tư là ngày để cười đặc biệt. Nhà thần học Manfred Becker-Huberti cho là trong tín ngưỡng dân gian cổ xưa, nhiều người tin rằng đây là ngày không may mắn (tương tự như thứ Sáu ngày 13). Vì theo truyền thuyết, ngày 1/4 được cho là ngày sinh và ngày chết của Judas Iscariot, người đã phản bội Chúa Giêsu Kitô và cũng được cho là ngày quỷ Lucifer bị đày xuống địa ngục.
Tại Hà Lan, nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư tượng trưng cho chiến thắng của người Hà Lan tại Brielle năm 1572, nơi công tước người Tây Ban Nha Álvarez de Toledo bị đánh bại. "Op 1 april verloor Alva zijn bril" là một câu tục ngữ Hà Lan, có thể dịch là "Ngày 1 tháng Tư, Alva mất kính". Trong trường hợp này, chiếc kính ("bril" trong tiếng Hà Lan) nhằm ẩn dụ cho Brielle. Tuy nhiên thuyết này không cung cấp lời giải thích nào về lễ kỷ niệm quốc tế của ngày Cá tháng Tư.
Bá Di (Tổng hợp)
