Theo Công an TP.Hà Nội, trong kỷ nguyên số hóa, mã QR đã trở thành công cụ phổ biến, phục vụ nhiều lĩnh vực đời sống xã hội. Lợi dụng điều này, các đối tượng xấu sử dụng hình thức lừa đảo trực tuyến "Quishing" và đây đang trở thành một "cơn sóng ngầm" nguy hiểm trong không gian mạng.
"Quishing" (kết hợp của "QR code" và "phishing") là hình thức lừa đảo sử dụng mã QR độc hại để dẫn dụ nạn nhân đến các trang web giả mạo, cài đặt phần mềm độc hại hoặc thực hiện các giao dịch không mong muốn. Thay vì các đường link đáng ngờ trong email hay tin nhắn, kẻ gian khéo léo lợi dụng hình ảnh mã QR, một công cụ mà nhiều người tin tưởng và sử dụng hàng ngày.
Các chiêu thức "Quishing" phổ biến: Mã QR giả mạo nơi công cộng được dán đè hoặc thay thế mã QR thanh toán, thông tin tại nhà hàng, bến xe... bằng mã QR của các đối tượng để chiếm đoạt tiền khi người dùng thanh toán; Mã QR trong thư điện tử và tin nhắn lừa đảo, các đối tượng giả mạo tổ chức uy tín gửi thông báo kèm mã QR dẫn đến trang web đánh cắp thông tin đăng nhập hoặc yêu cầu chuyển tiền; Mã QR trên sản phẩm và tài liệu giả, các đối tượng in mã QR trên hàng giả, vé số ảo, tài liệu lừa đảo để dẫn dụ người dùng truy cập các trang web nguy hiểm hoặc cung cấp thông tin cá nhân; Tấn công trung gian qua mã QR, các đối tượng can thiệp vào quá trình quét, chuyển hướng người dùng qua một trang web thu thập dữ liệu trước khi đến trang thật.
Theo đó, các nạn nhân của "Quishing" có thể phải đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng như: Bị đánh cắp thông tin cá nhân, rò rỉ tên tuổi, địa chỉ, số điện thoại, email, tài khoản mạng xã hội; Mất tiền trong tài khoản, bị chiếm đoạt thông tin ngân hàng, thẻ tín dụng và thực hiện các giao dịch trái phép; Thiết bị nhiễm mã độc, bị cài đặt phần mềm gián điệp, virus, khóa dữ liệu tống tiền; Trở thành nạn nhân của các hình thức lừa đảo khác, thông tin cá nhân bị đánh cắp có thể được sử dụng cho các mục đích xấu xa hơn.
Để góp phần phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với loại tội phạm này, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an TP.Hà Nội khuyến nghị người dân nên kiểm tra kỹ trước khi quét mã QR, luôn xác minh nguồn gốc và tính hợp lệ của mã QR, đặc biệt với các mã lạ hoặc dán chồng; Quan sát cẩn thận môi trường xung quanh, tại điểm thanh toán, phải kiểm tra bảo đảm mã QR không bị can thiệp.
Bên cạnh đó, người dân cần cảnh giác với ưu đãi bất thường, tránh quét mã QR kèm theo các chương trình khuyến mãi quá hấp dẫn; Xem xét kỹ URL sau khi quét, đảm bảo địa chỉ web bắt đầu bằng "https://" và đúng tên miền của tổ chức; Sử dụng ứng dụng quét mã an toàn, cân nhắc dùng ứng dụng có chức năng cảnh báo link độc hại; Cập nhật phần mềm bảo mật, đảm bảo thiết bị được bảo vệ bởi phần mềm diệt virus mới nhất.
Ngoài ra, người dân nên hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân, cẩn trọng khi cung cấp thông tin sau khi quét mã QR; Báo cáo các dấu hiệu lừa đảo, thông báo ngay cho cơ quan chức năng nếu nghi ngờ bị lừa đảo.
"Quishing" là một mối đe dọa ngày càng gia tăng. Mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác, trang bị kiến thức để tự bảo vệ mình và những người xung quanh. Hãy luôn kiểm tra trước trước khi quét bất kỳ mã QR nào và nhớ rằng sự cẩn trọng của bạn là chìa khóa để tránh khỏi những cạm bẫy nguy hiểm trong thế giới số.
