Ngày 24/4, thông tin từ Cơ quan an ninh điều tra Công an Hà Tĩnh, đơn vị vừa ra quyết định khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” theo Điều 206 Bộ luật Hình sự năm 2015, xảy ra tại công ty Cổ phần Gang thép Hà Tĩnh và các Tổ chức tín dụng có liên quan để tiến hành điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo hồ sơ vụ án, ngày 15/5/2007, Tổng công ty Thương mại và Khoáng sản Hà Tĩnh, công ty TNHH Vạn Lợi, công ty Cổ phần Mangan thuộc công ty Khoáng sản và Thương Mại Hà Tĩnh đã thống nhất góp vốn thành lập công ty Cổ phần Gang thép Hà Tĩnh gồm các cổ đông: Công ty TNHH Vạn Lợi góp 85% vốn điều lệ; công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh góp 12% vốn điều lệ, công ty Cổ phần Mangan góp 3% vốn điều lệ.
Ngày 6/6/2007, sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Tĩnh đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đối với công ty Cổ phần gang thép Hà Tĩnh số 28030000400, mã số 300410668, với số vốn điều lệ 200 tỷ VNĐ. Lĩnh vực hoạt động của công ty gồm: Khai thác quặng sắt, sản xuất gang, phôi thép và các sản phẩm, chế biến xỉ và fero mangan, bán buôn kim loại và quặng kim loại, bán buôn xe ô tô và xe có động cơ khác, sản xuất than cốc, sản phẩm chịu lửa, vận tải hàng hóa đường bộ, đường thủy, kinh doanh thương mại và xuất nhập khẩu. Đây là dự án quan trọng được tỉnh xác định nhằm phát triển kinh tế xã hội quan trọng phát triển kinh tế - xã hội của Hà Tĩnh trước mắt và lâu dài.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, do nhiều nguyên nhân, như năng lực tài chính của chủ đầu tư (các cổ đông), vi phạm chỉ định thầu, đấu thầu, giá thị tường có nhiều biến động… dự án dang dở, gây thất thoát cho các tổ chức tín dụng trên địa bàn Hà Tĩnh với số tiền trên 1.500 tỷ đồng và 164.889,85 USD.
Trước những sai phạm nghiêm trọng liên quan dự án Thép Vạn Lợi, đặc biệt, trách nhiệm của 3 ngân hàng: Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB, chi nhánh Hà Tĩnh), ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển (BIDV, chi nhánh Hà Tĩnh) và ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank, chi nhánh Hà Tĩnh) cho công ty CP Gang Thép Hà Tĩnh thế chấp tài sản hình thành trong tương lai để vay hàng nghìn tỷ đồng, sau một thời gian củng cố hồ sơ, cơ quan An ninh Điều tra công an Hà Tĩnh đã ra quyết định khởi tố vụ án để điều tra, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tập thể liên quan.
Nhà máy liên hợp gang thép Vạn Lợi do công ty Cổ phần Gang thép Hà Tĩnh (công ty gang thép) làm chủ đầu tư, tổng mức đầu tư hơn 1.700 tỷ đồng, tọa lạc trên vùng đất rộng 25,8 ha tại Khu Kinh tế Vũng Áng, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Sau gần 9 năm chết yểu, số máy móc, thiết bị, cơ sở hạ tầng của dự án "trơ gan cùng tuế nguyệt" trở thành đống sắt vụn. Ngày 26/4/2019, công ty đấu giá hợp danh Hồng Lĩnh đã tổ chức phiên đấu giá phát mại toàn bộ thiết bị, máy móc và các công trình nhà xưởng hiện có của Nhà máy Gang thép Vạn Lợi. Sau 11 vòng trả giá, công ty TNHH MTV Đầu tư và phát triển kho bãi Nhơn Tân (đóng tại tỉnh Bình Định) đã trở thành chủ nhân mới của nhà máy Thép Vạn Lợi với số tiền trúng đấu giá 205 tỷ đồng.
Trong khi đó, 3 ông lớn ngân hàng mắc kẹt 1.500 tỷ tại dự án này không có khả năng thu hồi. Cụ thể: Ngân hàng Vietcombank là hơn 150 tỷ đồng. Ngân hàng BIDV 115 tỷ đồng (nợ gốc hơn 49 tỷ, lãi quá hạn hơn 27 tỷ, lãi phạt quá hạn hơn 38 tỷ đồng). Ngân hàng VDB gần 1.300 tỷ đồng (nợ gốc gần 590 tỷ, nợ lãi quá hạn gần 500 tỷ, phạt lãi quá hạn gần 180 tỷ).
