Vừa lãnh án chung thân lại tiếp tục hầu tòa
TAND TP.HCM vừa kết thúc phiên tòa xét xử đại án gây thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng tại Ngân hàng Thương mại CP Đông Á – DAB (giai đoạn 2). Có 12 bị cáo liên quan trong vụ án này, trong đó có bị cáo Trần Phương Bình, Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị và Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB và 11 đồng phạm bị truy tố và xét xử về các tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại cho DAB hơn 8.827 tỷ đồng.
Trần Phương Bình được bổ nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc DAB từ năm 1998. Trong giai đoạn từ năm 2007 - 2013, bị cáo Trần Phương Bình với vai trò là Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị và Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB, đã chỉ đạo cấp dưới cho các nhóm khách hàng, gồm: Hiệp Phú Gia vay gần 3.140 tỷ đồng, Đồng Tiến vay 393 tỷ đồng, M&C vay 3.950 tỷ đồng.
Sau đó, nhóm khách hàng này không có khả năng trả nợ. Để che giấu tình trạng nợ xấu, bị cáo Bình chỉ đạo lãnh đạo, nhân viên ngân hàng cơ cấu những khoản vay vàng đến hạn thành dư nợ tiền mặt.
DAB thông qua thủ tục cho cá nhân, tổ chức vay vàng, vay khoản tiền mới mà không cần tài sản đảm bảo. Đến hạn trả nợ, khách hàng tiếp tục không thể trả, gây thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng cho ngân hàng.
Ngoài ra, Trần Phương Bình còn chỉ đạo thuộc cấp xuất quỹ chi sai nguyên tắc 75 tỷ đồng để trả nợ các khoản vay và sử dụng cá nhân.
Các hành vi sai trái mà bị cáo Bình và các đồng phạm gây ra đã làm thất thoát của DAB trên 8.800 tỷ đồng.
Trong vụ án này, bị cáo Trần Phương Bình được xác định vai trò chủ mưu, cầm đầu, chỉ đạo các bị cáo trong vụ án và những người liên quan thực hiện hành vi phạm tội, dẫn đến thiệt hại số tiền cực lớn của DAB.
Các hành vi trên là những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng DAB tại thời điểm ngày 31/12/2015, lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng.
Sai phạm của Trần Phương Bình và đồng phạm mang tính hệ thống
VKSND Tối cao cáo buộc bị cáo Trần Phương Bình là người chỉ đạo toàn bộ hoạt động cho vay, có bàn bạc với nhóm khách hàng lớn của DAB. Sai phạm của bị cáo Bình và các đồng phạm mang tính hệ thống. Hậu quả từ sai phạm của bị cáo Bình và các đồng phạm vô cùng lớn, trong đó bị cáo Bình giữ vai trò cầm đầu.
Tại phiên tòa, bị cáo Bình thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận về hành vi của mình. Theo bị cáo này, việc thực hiện nhiều hành vi tại thời điểm nắm quyền cao nhất tại DAB là nhằm vực dậy ngân hàng trong hoàn cảnh ngân hàng đang bị nợ xấu, thiếu hụt vốn…
Các hành vi, theo bị cáo ban đầu bắt nguồn từ động cơ tốt, nhưng sau đó không thể kiểm soát được, dẫn đến gây thiệt hại cho ngân hàng. Nhận thức được hành vi của bản thân là sai trái, bị cáo Bình hợp tác với cơ quan điều tra và khai báo rõ trước tòa.
Đại diện VKS ghi nhận thái độ thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận của bị cáo Trần Phương Bình. Ngoài ra, hoàn cảnh phạm tội của bị cáo Bình là trong thời điểm DAB gặp khó khăn và tài sản thất thoát có thể thu hồi một phần…để làm căn cứ giảm cho các bị cáo một phần hình phạt.
Tuy nhiên, bị cáo thực hiện hành vi trong thời gian dài, sai phạm có tính hệ thống, dẫn đến ngân hàng thiệt hại đặc biệt lớn hơn 8.800 tỷ đồng. Với vai trò cầm đầu VKS yêu cầu phải có hình phạt nghiêm khắc nhất đối với bị cáo Bình.
Đối với bị cáo Phùng Ngọc Khánh (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc công ty M&C), quá trình làm hồ sơ vay, giữa bị cáo Bình và Khánh có sự bàn bạc, thống nhất với nhau. Bị cáo Khánh đã thế chấp tài sản đảm bảo không đủ điều kiện, vay tiền nhiều lần với mục đích đảo nợ tại DAB. Những khoản vay do nhóm khách hàng M&C đứng tên vay ở DAB không có khả năng tất toán khiến ngân hàng thiệt hại khoảng 3.600 tỷ đồng.
Những bị cáo từng là cán bộ, nhân viên DAB không tiếp xúc khách hàng, không thẩm định tài sản bảo đảm... trong quá trình duyệt, thông qua hồ sơ vay vốn, coi chỉ đạo của Trần Phương Bình trên cả quy định pháp luật. Tuy nhiên, nhóm 10 bị cáo là thuộc cấp của Trần Phương Bình phần nào chịu sự chi phối nhất định từ bị cáo Bình trong quá trình công tác. Các bị cáo đã thành khẩn khai báo nên được VKS đề nghị tòa xem xét mức án khoan hồng.
Về mức án, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt ông Trần Phương Bình án chung thân về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; 20 năm tù về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, tổng hợp hình phạt là chung thân.
Đề nghị phạt Phùng Ngọc Khánh 18 - 20 năm tù; Nguyễn Đức Tài (cựu giám đốc DAB Sở giao dịch), Phạm Huy Luận (cựu giám đốc DAB chi nhánh quận 4) từ 7 - 8 năm tù... Nhóm bị cáo còn lại bị đề nghị từ 2 năm tù treo đến 20 năm tù giam.
Sau hơn 1 tuần xét xử và nghị án, chiều ngày 27/11 vừa qua, TAND TP.HCM đã tuyên án đối với Trần Phương Bình và nhóm 11 đồng phạm liên quan trong vụ án.
Theo HĐXX, bị cáo Trần Phương Bình là chủ mưu, cầm đầu trong vụ án. Vì vậy, bị cáo Bình phải chịu trách nhiệm hình sự đối với toàn bộ số tiền thất thoát. Tòa án cần xử phạt bị cáo mức án nghiêm khắc hơn những bị cáo còn lại.
Đối với bị cáo Phùng Ngọc Khánh, HĐXX nhận định vai trò chỉ đứng sau bị cáo Bình, gây thiệt hại cực kỳ lớn cho DAB nên cũng cần có mức án nghiêm khắc.
Nhóm 10 bị cáo còn lại là cấp dưới phạm tội với vai trò lệ thuộc, tuân theo chỉ đạo của cấp trên, không hưởng lợi cá nhân… Đây là những tình tiết được HĐXX cân nhắc, xem xét giảm cho các bị cáo một là thuộc cấp của Bình một phần hình phạt.
Từ các nhận định trên, HĐXX tuyên phạt bị cáo Trần Phương Bình tù chung thân; Phùng Ngọc Khánh 18 năm tù giam; Nguyễn Thị Ngọc Vân (nguyên Phó Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB) 4 năm tù giam. 9 bị cáo còn lại bị tuyên phạt mức án thấp nhất là 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo đến cao nhất là 7 năm tù, cùng về tội danh Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Về trách nhiệm dân sự, TAND TP.HCM căn cứ mức độ thiệt hại, vai trò từng bị cáo, cá nhân, tổ chức liên quan để tính toán mức bồi thường. Do trực tiếp chiếm đoạt hơn 75,6 tỷ đồng nên bị cáo Bình phải có trách nhiệm bồi hoàn toàn bộ số tiền trên cùng lãi suất phát sinh tính đến thời điểm cơ quan chức năng khởi tố vụ án. Bên cạnh đó, HĐXX buộc bị cáo này bồi thường hơn 1.000 tỷ đồng (gốc và lãi) từ hành vi lập chứng từ khống.
Bị cáo Phùng Ngọc Khánh bồi hoàn số tiền hơn 3.949 tỷ đồng đã gây thiệt hại cho DAB thông qua các khoản vay của nhóm M&C. Ngoài ra, Hội đồng xét xử tuyên buộc các tổ chức, cá nhân liên quan hoàn trả nhiều khoản tiền lớn khác cho DAB như buộc bà Vũ Thị Liên và công ty Tân Vạn Hưng hoàn trả hơn 1.857 tỷ đồng cho DAB,...
Đồng thời, cơ quan xét xử sơ thẩm tiếp tục làm rõ chủ sở hữu, kê biên, phong tỏa nhiều tài sản liên quan đến các khoản vay nhằm đảm bảo thu hồi tiền thiệt hại.
