Ngày 15/11, phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị liên quan (giai đoạn 1) bước vào phần tranh luận.
Mở đầu, đại diện VKSND Cấp cao thực hành công tố tại tòa phát biểu quan điểm giải quyết vụ án và đề nghị mức án đối với từng bị cáo.
Theo đại diện VKS, căn cứ vào toàn bộ tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, lời khai của các bị cáo có kháng cáo tại tòa, đủ cơ sở xác định, trong khoảng thời gian từ năm 2012 đến tháng 10/2022, Trương Mỹ Lan đã thâu tóm, nắm giữ từ 85%-91,5% cổ phần của SCB.
Qua đó, Trương Mỹ Lan trở thành cổ đông có quyền lực nhất tại SCB, trực tiếp chỉ đạo, điều hành, thực chất là thao túng toàn bộ hoạt động của SCB, phục vụ cho các mục đích khác nhau của mình.
Trương Mỹ Lan cùng nhiều đồng phạm đã thực hiện một chuỗi hành vi gồm: Tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín của mình vào các vị trí chủ chốt tại SCB; thành lập một số đơn vị thuộc SCB chuyên trách cho vay, giải ngân theo yêu cầu của Trương Mỹ Lan.
Trương Mỹ Lan thành lập, sử dụng hàng ngàn công ty "ma", thuê nhiều cá nhân; câu kết với các cá nhân đứng đầu nhiều doanh nghiệp liên quan để thực hiện tội phạm; thông đồng với nhiều công ty thẩm định giá để nâng khống giá trị tài sản bảo đảm; tạo lập số lượng rất lớn hồ sơ vay vốn khống để rút tiền từ SCB; lập phương án rút tiền, "cắt đứt" dòng tiền sau giải ngân; bán nợ xấu, bán các khoản cấp tín dụng trả chậm để giảm dư nợ tín dụng, giảm nợ xấu, để che giấu sai phạm; mua chuộc, tác động người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan Nhà nước làm trái công vụ.
Từ đó, Trương Mỹ Lan và đồng phạm, với những vị trí, vai trò khác nhau, thực hiện nhiều tội phạm xâm phạm về sở hữu, xâm phạm hoạt động của ngân hàng, hoạt động đúng đắn của cơ quan Nhà nước.
Trong đó, nhiều tội phạm được thực hiện dưới dạng đồng phạm có tổ chức, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, chiếm đoạt và gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn.
Để che giấu hành vi phạm tội khi bị thanh tra, kiểm tra, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các cán bộ chủ chốt của SCB mua chuộc cán bộ, lãnh đạo cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP.HCM, Tổ trưởng Tổ giám sát tăng cường tại SCB để các cá nhân có thẩm quyền trên bưng bít, che giấu thông tin sai phạm, báo cáo kết quả thanh, kiểm tra không trung thực, không đầy đủ.
Với các thủ đoạn nêu trên, Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã gây thiệt hại hơn 677.000 tỷ đồng của SCB. Hành vi của Trương Mỹ Lan đủ yếu tố cấu thành các tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, Tham ô tài sản và Đưa hối lộ.
Hành vi phạm tội của bị cáo Lan và đồng phạm gây ra là đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại đặc biệt lớn với SCB, đẩy ngân hàng này vào tình trạng mất thanh khoản. Đồng thời, vụ việc gây hoang mang trong người dân, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, Nhà nước, xói mòn niềm tin của nhân dân.
Trong vụ án này, bị cáo Trương Mỹ Lan giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu. Các bị cáo khác liên quan trong vụ án đều là những người có trình độ, có nhận thức pháp luật, ý thức được hành vi nào của mình là vi phạm pháp luật.
Hành vi của Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã tạo dư luận xấu, làm ảnh hưởng uy tín của cơ quan Nhà nước, gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn nên cần phải xử nghiêm, nhằm có tác dụng giáo dục riêng với từng bị cáo, và răn đe, phòng ngừa chung đối với xã hội.
Đại diện VKS cho rằng, bản án sơ thẩm tuyên phạt Trương Mỹ Lan mức án tử hình về tội Tham ô tài sản, 20 năm tù tội Đưa hối lộ và 20 năm tù về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng (tổng hình phạt là tử hình) là đúng người, đúng tội không oan sai cho bị cáo.
Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo nêu nhiều tình tiết giảm nhẹ hình phạt mới và được ghi nhận như: Bị cáo được tặng nhiều bằng khen, thừa nhận hành vi phạm tội, tỏ ra ăn năn hối cải, xin bồi hoàn cho SCB và có đơn cam kết giao 638 mã tài sản chưa kê biên, định giá; lên phương án khắc phục hậu quả vụ án nếu 1.121 mã tài sản đã giao SCB không đủ khắc phục hậu quả; bản thân gia đình bị cáo nộp thêm số tiền để khắc phục hậu quả…
Tuy nhiên, theo VKS, đây là các tình tiết làm căn cứ để xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo đối với tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Đối với kháng cáo của bị cáo Lan về Tham ô tài sản và Đưa hối lộ, theo VKS, bị cáo Lan phạm nhiều tội danh, thực hiện trong thời gian dài, thủ đoạn phạm tội tinh vi và chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn, ảnh hưởng đến người dân.
Dù bị cáo có thêm tình tiết giảm nhẹ hình phạt mới, nhưng căn cứ theo các quy định của pháp luật, thì chưa đủ điều kiện để xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo đối với 2 tội danh này.
