Dân trí đưa tin, mới đây, trên địa bàn phường Tân An (TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) xuất hiện vụ việc bà T.T.N.P đến phường Tân An làm thủ tục khai tử cho cháu N.H.L (SN 2019, con trai bà P.). Bà P. khai cháu L. mất vào lúc 18h30 ngày 4/5 và được phường Tân An cấp giấy khai tử cho cháu bé vào ngày 11/5.
Tuy nhiên, đến tối 19/5, bất ngờ người bố của cháu L. đã đăng thông tin lên mạng xã hội facebook về việc cháu L. còn sống nhưng bị mẹ khai tử và cơ quan chức năng lập tức vào cuộc xác minh.
Theo báo Giao thông, ông Nguyễn Ngọc Nha, Phó Chủ tịch UBND phường Tân An (người trực tiếp ký giấy khai tử), tại phường bà P. khóc lóc, đau buồn và có ký cam kết những gì khai là đúng sự thật. Xác minh bà P. đi khai tử là cho chính con trai ruột và đang thời điểm đau buồn, tang gia bối rối nên cán bộ tham mưu đã sơ suất không cho trưởng khối xác nhận lại mà đã trình ký.
Theo UBND phường Tân An, trong tờ cam kết bà P. khai con trai bà tử vong do bệnh viêm phổi và chết tại nhà chứ không phải ở bệnh viện hay cơ sở y tế.
Sau khi sự việc bại lộ, cơ quan công an phường Tân Lợi đã mời bà P. đến làm việc thì bà này thừa nhận đã ly hôn với chồng cũ và cả hai vẫn thường xuyên có mâu thuẫn, xích mích. Bà P. cho rằng mình bị chồng đánh đập nên đã khai tử con trai và gửi giấy khai tử cho chồng cũ tin để ngăn không cho người này gặp con nữa.
Liên quan đến vấn đề khai tử, theo Người Lao động, về thủ tục khai tử: Căn cứ vào khoản 1 Điều 33 Luật hộ tịch 2014, người có trách nhiệm đi đăng ký khai tử bao gồm: vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết. Trường hợp người chết không có người thân thích thì đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.
Điều 32 Luật hộ tịch 2014 quy định: Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người chết là cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc đăng ký khai tử.
Khoản 2 Điều 34 Luật này quy định ngay sau khi nhận giấy tờ đăng ký khai tử: Nếu thấy việc khai tử đúng thì công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung khai tử vào Sổ hộ tịch, cùng người đi khai tử ký tên vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người đi khai tử. Do đó, trách nhiệm kiểm tra việc khai tử là đúng hay sai thuộc về công chức tư pháp – hộ tịch tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người được đăng ký khai tử.
Về hồ sơ đăng ký khai tử gồm: Tờ khai đăng ký khai tử; Giấy báo tử hoặc giấy tờ thay thế Giấy báo tử do cơ quan có thẩm quyền cấp.
Hiện nay, theo quy định tại khoản 2, Điều 4, Nghị định 123/2015/NĐ-CP có quy định về thẩm quyền cấp giấy báo tử như sau:
- Đối với người chết tại cơ sở y tế thì Thủ trưởng cơ sở y tế cấp giấy báo tử.
- Đối với người chết do thi hành án tử hình thì Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình cấp giấy xác nhận việc thi hành án tử hình thay giấy báo tử.
- Đối với người bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì Bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án thay giấy báo tử.
- Đối với người chết trên phương tiện giao thông, chết do tai nạn, bị giết, chết đột ngột hoặc chết có nghi vấn thì văn bản xác nhận của cơ quan công an hoặc kết quả giám định của cơ quan giám định pháp y thay giấy báo tử.
- Đối với người chết không thuộc một trong các trường hợp quy định nêu trên thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó chết có trách nhiệm cấp giấy báo tử.
Tạp chí Luật sư Việt Nam thông tin, theo Luật sư Nguyễn Đức Hùng - Phó Giám Đốc Công ty Luật TNHH TGS cho biết, khai tử là thủ tục hành chính phải thực hiện khi một người qua đời và được người thân thích của người chết thực hiện. Tuy nhiên, hành vi khai tử đối với người đang sống là hành vi vi phạm pháp luật.
Theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 41 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, hành vi đăng ký khai tử cho người đang sống sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng. Bên cạnh đó, người vi phạm phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là kiến nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xem xét, xử lý đối với giấy tờ, văn bản đã cấp do có hành vi vi phạm quy định.
Ngoài ra, đối với trường hợp nói trên, việc công chức tư pháp – hộ tịch tại tỉnh Đắk Lắk cấp Giấy chứng tử cho cháu bé 3 tuổi chỉ dựa vào các giấy tờ tùy thân liên quan mà mẹ bé mang theo mà không kiểm tra, xác minh thể hiện sự chủ quan tắc trách và không đúng quy định. Do đó, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm của hành vi mà các cán bộ, công chức liên quan đến vụ việc trên phải bị xử lý kỷ luật theo Luật Cán bộ, công chức.
