Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, Dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) đang được Quốc hội thảo luận cho ý kiến không quy định cụ thể vấn đề này, mà chỉ đưa ra nguyên tắc là không thu tiền xử lý rác đổ đồng theo hộ gia đình mà dựa trên lượng rác. Tức là, người nào xả rác nhiều thì phải trả tiền nhiều hơn.
Thông thường các nước trên thế giới thu tiền dựa vào thể tích túi bao bì với nhiều màu sắc khác nhau. Với Việt Nam, sau khi Luật được Quốc hội thông qua, việc quy định bao nhiêu loại túi, màu sắc thế nào, thể tích ra sao sẽ có văn bản dưới luật hướng dẫn.
Vứt rác bừa bãi, thậm chí “vứt trộm” dường như đã trở thành thói quen của rất nhiều người dân Việt Nam. Vậy lộ trình thực hiện việc thu phí sẽ thế nào?. Trả lời cho câu hỏi của phóng viên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho hay, Hàn Quốc phải mất 10 năm để thực hiện được vấn đề này. Khi đưa ra chính sách như vậy phải xác định trách nhiệm từ khâu phân loại đến thu gom, xử lý rác. Quan trọng là người dân có nhận thức đầy đủ vấn đề này hay không, vì đây là việc người dân trực tiếp phân loại rác ngay ở khâu đầu. Nếu người dân ủng hộ, tôi sẽ tin thành công.
Theo bộ trưởng, về phía Nhà nước sẽ bảo đảm các điều kiện, khuyến khích để người dân tham gia. Cùng với đó, Nhà nước phải đầu tư đồng bộ công nghệ trong quá trình vận chuyển, xử lý rác, loại nào tái chế thì tách riêng ra, loại nào phải xử lý như đốt đưa thành nhiệt năng…
"Một yếu tố quan trọng nữa là vai trò truyền thông của báo chí, làm sao tuyên truyền để bà con hiểu khi làm việc này chính là bảo vệ sức khoẻ của chính bản thân mình. Hơn nữa, để đi vào thực chất phải có sự giám sát của người dân chứ không thể chỉ cơ quan nhà nước giám sát. Chúng ta có nhiều chế tài xử lý, nhưng quan trọng nhất là giám sát của cộng đồng", Bộ trưởng bộ Tài nguyên- Môi trường chia sẻ.
Cũng theo Bộ trưởng, có loại rác mà không phải là rác, ví dụ đó là giấy, là đồ nhựa.. Nếu người dân gom lại, phân loại thì cái đó không phải trả tiền, người dân chỉ phải trả tiền những cái gì mà đầu tư xử lý.
Bộ trưởng nhấn mạnh: "Nếu nghiên cứu tốt thì những nhà sản xuất những sản phẩm mà họ cam kết thu gom, tái chế thì khi người dân thu gom lại và những sản phẩm này được nhà máy thu gom lại thì sẽ có cơ chế tính toán giá thành có lợi hơn cho người dân.Thứ hai, khi phân loại rồi thì người thu gom sẽ tính toán phù hợp với từng điều kiện của người dân, chính sách nhà nước sẽ nghiên cứu vấn đề này để hỗ trợ cho người dân".
Trước lo ngại chi phí rác thải của người dân tăng lên, Bộ trưởng bộ Tài nguyên- Môi trường giải thích, rác thải sinh hoạt người dân nhiều đối tượng rất khác nhau. Có người sẵn sàng chi trả nhưng có người khó khăn nên hỗ trợ cho người dân trong việc phân loại rác, xử lý rác.
Bộ trưởng cho rằng, Nhà nước sẽ quan tâm vấn đề này, hỗ trợ chi phí một phần người đóng góp, chi phí nhà nước bổ sung và để những nhà cung cấp dịch vụ đảm bảo được lợi nhuận tối thiểu duy trì hoạt động sản xuất. Đó là những điều chúng ta phải làm và luật phải quy định điều đó. Có như vậy mới xã hội hoá được. Bởi muốn xã hội hoá, những ngành mà Nhà nước không làm mà xã hội làm thì phải theo cơ chế thị trường. Và làm theo thị trường là phải có lợi nhuận.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, với người dân phải có sự nâng cao nhận thức, cả cộng đồng vào cuộc. Vứt rác không chỉ là vi phạm môi trường mà còn là hành vi mang tính chất văn hoá, là gương cho con cái noi theo, là chuẩn mực đạo đức. Phải đồng bộ giải pháp đó. Nhưng phải phạt để nhớ, không nhờn luật, không thể là phạt và cho qua.
"Đối với các doanh nghiệp thì trong Luật cũng đặt ra những vấn đề về mặt thanh tra, xử phạt hành chính. Với các doanh nghiệp, nhà máy lớn không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường có thể sẽ phải thanh tra đột xuất và thanh tra không thông báo trước.
Việc xử lý vi phạm không chỉ ở khung mức cao nhất mà phải bằng mức chi phí mà nhà sản xuất cố tình vi phạm, trốn tránh để mang lại lợi nhuận phi pháp của mình. Điều này rất quan trọng. Còn đưa ra mức như thế nào đó thì phải được Quốc hội cho phép - nhưng quan điểm là phải xử phạt thật nghiêm, tiền xử phạt đủ lớn để răn đe.", Bộ trưởng chia sẻ.
