Ồ ạt đầu tư năng lượng điện mặt trời
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) khẳng định, sẽ hỗ trợ tối đa cho các chủ đầu tư để các nhà máy điện mặt trời đi vào vận hành thương mại trước ngày 30/6/2019. Lý giải việc các doanh nghiệp đang chạy đua đưa dự án đi vào vận hành trước thời gian này là do, đây chính là thời điểm kết thúc áp dụng mức giá mua điện 9,35 cent/kWh điện mặt trời (theo quyết định 11/2017 của Thủ tướng về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam). Sau thời gian trên có thể sẽ có cơ chế khuyến khích phát triển, khả năng giá điện sẽ giảm. Với tình hình đầu tư mở rộng và công nghệ tiến bộ suất đầu tư điện mặt trời ngày càng rẻ hơn.
Do đó, các doanh nghiệp như Tập đoàn Bamboo Capital (BCG), CP Đầu tư xây dựng Trung Nam, GEC, Fujiwara, Trí Việt, Bách Khoa Á Châu, … đều tìm cách tăng tốc để không bị lỡ cơ hội.
Chẳng hạn, BCG đang có 3 dự án điện mặt trời với tổng công suất là 200 MWh tại xã Thạnh An, huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An với tổng mức đầu tư là 200 triệu USD. Ngoài ra, BCG đang trong tiến trình thực hiện các dự án năng lượng trên mặt hồ tại tỉnh Quảng Nam và năng lượng tái tạo trên mái nhà trong các khu công nghiệp tại TP.HCM và các khu vực lân cận.
Công ty CP Đầu tư xây dựng Trung Nam hiện đang tiến hành 2 dự án điện mặt trời, 1 tại Ninh Thuận (204 MWh) và 1 ở Trà Vinh (140 MWh).
Tây Ninh hiện đã có 8 nhà đầu tư đang triển khai thực hiện 10 dự án điện năng lượng mặt trời tại 4 huyện:Trảng Bàng, Bến Cầu, Tân Châu và Dương Minh Châu với tổng công suất phát điện là 808 MWh, tổng mức đầu tư là 19.646,4 tỷ đồng và tổng diện tích đất sử dụng cho các dự án là 1.083 ha, trong đó, gần 900 ha sử dụng đất bán ngập trong lòng hồ Dầu Tiếng. Đến nay Tây Ninh đã có 9/10 dự án khởi công xây dựng, phấn đấu hoàn thành đưa vào phát điện trước tháng 6/2019.
Chất thải từ pin NLMT gây hại đến môi trường
Việc ồ ạt đầu tư dự án điện mặt trời như hiện nay dự báo sẽ mang đến nhiều hệ lụy. Được biết hiện có hai loại chất thải gây hại từ tấm pin NLMT. Chất thải từ việc sản xuất và chất thải từ pin năng lượng mặt trời sau khi đã qua vòng đời sử dụng, nếu rò rỉ ra bên ngoài sẽ gây tác hại khó lường.
Báo cáo của EP đã chỉ ra rằng các tấm năng lượng mặt trời sử dụng kim loại nặng, bao gồm chì, crom (Chromium) và cadimi (Cadmium) là những thứ có thể gây hại tới môi trường. Những rủi ro của chất thải hạt nhân là không phải bàn cãi và hoàn toàn có thể được chuẩn bị trước nhưng đến nay hầu như vẫn chưa có phương pháp nào để giảm thiểu những vấn đề về chất thải độc của pin mặt trời. Trong quy trình sản xuất các tấm pin mặt trời đều sử dụng các chất liệu nguy hiểm như axít sunphua và khí phosphine độc hại. Để tái sử dụng được các chất liệu này là cực kỳ khó khăn và các tấm năng lượng thường có vòng đời sử dụng rất ngắn.
Nhóm EP cũng chỉ ra rằng chất thải hạt nhân với rủi ro phóng xạ cao nhất cũng phân rã khá nhanh, trong khi chất thải năng lượng mặt trời sẽ còn tồn đọng trong môi trường trong khoảng thời gian dài hơn rất nhiều. Việc trữ các tấm pin này tại các bãi phân loại rác sẽ gây ô nhiễm toàn bộ khu vực.
Là doanh nghiệp đầu tư nhiều dự án năng lượng điện mặt trời tại Việt Nam, ông Nguyễn Tâm Tiến, TGĐ CT CP Đầu tư Xây dựng Trung Nam, nói: “Hiện nay tấm pin này được làm bằng Silic chất liệu tương tự các tấm kính. Cách xử lý là nghiền ra và chôn. Tuổi thọ pin năng lượng mặt trời ở Việt Nam chưa được kiểm nghiệm nên tác hại đến cỡ nào doanh nghiệp còn chưa nắm kỹ”.
Về vấn đề này, ông Phan Trọng Khang, Quản lý các dự án điện mặt trời tại Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng điện 1 (EVN), cho biết: “Khi chúng ta không dùng pin mặt trời nữa thì buộc phải chôn xuống đất. Khu vực chôn chắc chắn sẽ không trồng trọt cây trái được, “phải mất thêm phần diện tích đất cho xử lý việc này”.
Số liệu của chính phủ Mỹ cho thấy, việc xây dựng các tấm năng lượng mặt trời làm tăng mạnh khí nhà kính nitrogen trifluoride (NF3), một loại khí mạnh hơn gấp 17.200 lần so với khí CO2.
Vì các tấm pin này thường cực kỳ khó để tiêu hủy hoặc tái chế nên hiện nay các nước đã sử dụng như Mỹ, Nhật Bản cũng đang đau đầu trong việc tìm cách tái sử dụng kho chất thải năng lượng mặt trời đang ngày một dày lên.
Các chuyên gia đầu ngành đề xuất, chính phủ nên có một chương trình để chủ đầu tư có một khoản chi phí dự trù cho việc xử lý những tấm pin sau khi hết hạn sử dụng. Vì hiện nay mỗi địa phương đều hướng đến xây dựng môi trường xanh sạch, thân thiện môi trường, trong khi đó pin mặt trời mang danh nghĩa đem lại nguồn năng lượng sạch thì không thể để nó thải ra môi trường quá nhiều chất độc hại như vậy. Một đề xuất khác cho rằng, nên hạn chế ồ ạt các dự án như hiện nay, cần có lộ trình và các công nghệ xử lý chất thải từ nguồn năng lượng này.
