Ngày 26/9, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý và sử dụng đất đai, trong đó có đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh tại Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam, Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam và Tổng công ty Chè Việt Nam.
Theo Thanh tra Chính phủ, 3 tập đoàn, tổng công ty nêu trên được Nhà nước giao quyền quản lý, sử dụng diện tích rất lớn về đất đai tại 30 tỉnh, thành phố nhưng đã để xảy ra nhiều sai phạm như bị lấn chiếm với diện tích lớn, sử dụng sai mục đích, gây lãng phí, thậm chí cho phép chuyển đổi trái quy định gây thất thoát tài sản Nhà nước.
Theo kết quả thanh tra, đến cuối năm 2017, Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam và Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam có 842 cơ sở nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước thuộc đối tượng phải xử lý, sắp xếp lại.
Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam có 759 cơ sở nhà, đất nhưng mới sắp xếp xử lý được 43 cơ sở, chiếm 5,7% cơ sở nhà, đất phải sắp xếp lại theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng.
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an chỉ đạo cơ quan điều tra xác minh xử lý theo quy định pháp luật đối với hành vi vi phạm tại 12 cơ sở nhà, đất.
Cụ thể, Thanh tra Chính phủ cho rằng, 3 Tập đoàn, Tổng Công ty nêu trên đã có vi phạm trong quản lý, sử dụng nhà đất tại số 67 Ngô Thì Nhậm (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), số 25D Cát Linh (Đống Đa, Hà Nội), khu đất 1.500m2 tại Trần Khát Chân (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), số 59 An Bình (phường 6, quận 5, TP. HCM), số 225 Nam Kỳ Khởi Nghĩa (quận 3, TP. HCM); khu Cổ Loa, xã Việt Hùng, huyện Đông Anh, Hà Nội; số 126 Phố Lạch Tray, quận Ngô Quyền, Hải Phòng; số 341 phường Vạn Mỹ, quận Đồ Sơn, TP.Hải Phòng… cùng một số khu đất khác tại Hòa Bình và Sơn La.
Theo kết luận, khu đất số 25D Cát Linh (quận Đống Đa, Hà Nội) có diện tích hơn 60 m2. Tháng 7/2009, tài sản này được Tổng công ty Chè sử dụng để góp vốn liên doanh liên kết với Công ty TNHH Nhật Minh trong việc xây tòa nhà trung tâm thương mại.
Sau đó, HĐQT Tổng công ty Chè có nghị quyết về việc thoái vốn đầu tư tại đất số 25D Cát Linh. Thời điểm thanh tra, khu đất này do Công ty Nhật Minh quản lý, sử dụng.
Tương tự, khu đất "vàng" ở số 225 Nam Kỳ Khởi Nghĩa (quận 5, TP HCM) có diện tích 446,8m2 đã được Sở Tài nguyên và Môi trường ký các hợp đồng, phụ lục hợp đồng cho chi nhánh Tổng công ty Chè - Công ty TNHH MTV tại TP HCM thuê đất. Đơn vị này lại tiếp tục ký hợp đồng cho một doanh nghiệp khác thuê với thời hạn 35 năm sau đó thoái vốn biến khu đất này thành đất tư nhân.
Đối với Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam, Thanh tra Chính phủ cho biết còn 76 cơ sở nhà, đất trong trong quá trình kê khai, báo cáo, lập phương án sắp xếp lại, xử lý theo Nghị định 167 của Chính phủ.
Kết quả kiểm tra tại thửa đất số 67 Ngô Thì Nhậm (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho thấy, theo biên bản làm việc giữa Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam và Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội, 12 gian nhà tầng 1 có diện tích hơn 343 m2 thuộc quyền quản lý và sử dụng của Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam.
Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng có các văn bản xác nhận khu đất có vị trí đắc địa này này nằm trong danh mục tài sản cố định đã được tính vào giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa của tổng công ty.
Tuy nhiên, năm 2007, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã thực hiện thủ tục đổi tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất diện tích trên cho Công ty Cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội. Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh việc này là vi phạm nhiều quy định pháp luật.
Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam cũng để xảy ra một loạt sai phạm. Cụ thể: Tại số 117 Hai Bà Trưng (quận 3, TP HCM) và số 56 Nguyễn Du (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), Tập đoàn cho một số đơn vị thuê một phần diện tích làm văn phòng làm việc là chưa phù hợp quy định của Luật Đất đai 2013.
Một số cơ sở nhà, đất khác tại quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) và quận Bình Thạnh (TP HCM) cũng được Tập đoàn này đem cho thuê và để xảy ra tình trạng lấn chiếm hoặc không sử dụng gây lãng phí.
Đặc biệt, Công ty Tài chính cao su đã mua tài sản là nhà, đất không đúng quy định pháp luật như không tiến hành đấu thầu, ký hợp đồng mua tài sản khi chưa lập dự án đầu tư.
Thậm chí giá mua tài sản là đất tại số 410 Trường Chinh (phường 13, quận Tân Bình), số 179A Nơ Trang Long (phường 12, quận Bình Thạnh) và số 44 đường số 8 (phường 11, quận 6, TP HCM) vào năm 2004 và 2005 cao hơn giá đất do UBND thành phố ban hành năm 2018.