Canada là thị trường có nhiều tiềm năng để đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu do cơ cấu hàng hóa mang tính bổ sung cho nhau tốt, nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm có thế mạnh của Việt Nam như dệt may, da giày, nông thủy sản cũng khá lớn. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Canada hiện gồm nông, thủy sản, hàng dệt may, giày dép, hạt điều, túi xách, ví, vali, mũ, ô, dù, sản phẩm từ sắt thép.
Theo Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ (Bộ Công Thương), thủy sản đang là mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam sang Canada, với giá trị tiêu thụ 240 triệu USD. Và sau khi thuế suất về 0% thì kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này sang Canada đã tăng mạnh. Hiện tại, nhiều chủng loại thủy sản đã chiếm thị phần rất cao tại thị trường này. Đơn cử, cá basa chiếm gần 100% thị trường cá da trơn nhập khẩu của Canada; tôm bao gồm tôm đông lạnh và tôm chế biến đứng đầu trong số các nước xuất khẩu tôm vào Canada, chiếm gần 1/3 thị phần nhập khẩu; cá ngừ vàng mắt to đông lạnh chiếm 89% thị phần.
Với những chính sách siết chặt nhập khẩu thủy sản từ 2 thị trường lớn nhất là Mỹ và Trung Quốc cộng thêm mức thuế suất ưu đãi từ Canada, hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam đã tăng cường đa dạng thị trường bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản vào Canada.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (Vasep), hiện nay thủy sản mà nhất là con tôm đang có dư địa tăng trưởng cao nhất khi vào Canada. Theo Vasep, tính tới hết 15/3/2019, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Canada đạt 23,8 triệu USD, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm 2018. Trong khi đó các thị trường cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam vào Canada như: Ấn Độ, Thái Lan và Ecuador đang giảm nhập khẩu vào Canada trong đó Thái Lan giảm mạnh nhất 38%. Chính vì để lấp đầy khoảng giảm từ các thị trường này mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam trước nay đầu tư xuất sang Mỹ, EU, Trung Quốc đã chuyển hướng sang Canada.
Bên cạnh thủy sản, mặt hàng thứ hai của Việt Nam xuất vào Canada được hưởng lợi là nông sản khi thuế nhập khẩu bằng 0% và không có nhiều rào cản kỹ thuật. Vì vậy, nếu hoa quả tươi Việt Nam khắc phục được những hạn chế về mặt bảo quản và vận chuyển thì cơ hội xuất khẩu vào Canada khá rộng mở.
Ngoài 2 mặt hàng thế mạnh trên có thuế suất 0% thì ngày 10/4 vừa qua đại diện Bộ Công thương cũng đã công bố lộ trình cắt giảm thuế các mặt hàng xuất khẩu chính sang Canada như: Đồ gỗ, dệt may, giày dép… Cụ thể với gỗ, Canada đang tiêu thụ 166 triệu USD hàng năm và theo CPTPP thuế sẽ giảm ngay từ 9,5% xuống 0%. Riêng dệt may của Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 7% tổng nhập khẩu của Canada nhưng cũng được giảm từ 17 -18% xuống còn 0%. Còn với da giày, có 78% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Canada hưởng thuế suất 0% hoặc được hưởng mức cắt giảm 75% so với mức hiện tại, với điều kiện là doanh nghiệp phải đáp ứng được quy tắc xuất xứ từ sợi trở đi.
Và theo lộ trình sau 3 năm nữa, Canada xóa bỏ đến 96,3% số dòng thuế của tất cả các dòng sản phẩm nhập khẩu vào thị trường này, tương đương với 93,4 % kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam. Đây được đánh giá là một trong những thị trường có lộ trình ưu đãi cắt giảm thuế quan nhanh nhất trong các đối tác ký Hiệp định thương mại tự do với Việt Nam từ trước đến nay.
Trước những ưu đãi “hiếm có” như vậy, từ ngày 8/3 đến nay phía Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công thương cũng đã nhanh chóng hỗ trợ các doanh nghiệp để đạt 415 bộ C/O (chứng nhận xuất xứ) được cấp cho hàng xuất khẩu sang thị trường Canada, giúp Việt Nam dẫn đầu trong các nước CPTPP được cấp C/O vào thị trường này.
Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, khi Hiệp định có hiệu lực với Canada từ ngày 30/12/2018 và với Việt Nam từ ngày 14/1/2019, chỉ sau một thời gian ngắn, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Canada đã có sự tăng trưởng mạnh. Cụ thể kim ngạch xuất khẩu 2 tháng đầu năm 2019 đạt hơn 506,8 triệu USD, tăng 36,6% so với cùng kỳ năm trước.
Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên, Bộ Công Thương Canada, cho biết nước này đã cam kết xóa bỏ đến 94,5% số dòng thuế, tương đương với 78% kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam. Đây là thị trường có khả năng chi trả cho các sản phẩm có giá trị cao và là cầu nối quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị trường sang các quốc gia châu Mỹ khác.
