Sáng 19/11, thảo luận dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), bà Phan Thị Mỹ Dung - Phó giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An, đồng ý việc dự thảo Luật quy định "phạm nhân là người đồng tính, người chuyển đổi giới tính, người chưa xác định được giới tính được bố trí giam giữ riêng".
Chia sẻ với ngành công an về việc giam giữ phạm nhân là người đã can thiệp y khoa để chuyển đổi giới tính, nam thành nữ, nữ thành nam, bà Dung nói: "Ví dụ, anh A đã phẫu thuật để chuyển đổi giới tính. Nhưng giấy tờ vẫn là giới tính nam, về nguyên tắc phải giam chung với phạm nhân nam. Như vậy sẽ phát sinh phức tạp tại buồng giam".
Tuy nhiên, bà Dung băn khoăn hiện chưa có quy định pháp luật cụ thể về người đồng tính, người chuyển đổi giới tính. "Để quy định trên có tính khả thi thì cần xác định cơ sở pháp lý là cơ quan, cá nhân, văn bản nào có thẩm quyền xác định một người A, người B là đồng tính hay chuyển đổi giới tính, để cơ quan tư pháp căn cứ vào đó tổ chức thi hành án hình sự", bà Dung nói.
Phó giám đốc Sở Tư pháp Long An cũng cho hay, pháp luật hiện hành chưa quy định bố trí nơi giam giữ riêng đối với người chưa xác định giới tính; mới chỉ có Luật hộ tịch năm 2014 quy định việc xác định lại giới tính là một trong những thủ tục đăng ký hộ tịch.
Ngoài ra, trong bản án hình sự tuyên cho một người đều xác định là giới tính nam hoặc nữ chứ không có trường hợp "chưa xác định giới tính". Vì vậy, bà Dung đề nghị Ban soạn thảo rà soát các quy định hiện hành để phân loại việc giam giữ riêng, đáp ứng thực tiễn và đồng bộ với hệ thống pháp luật.
"Cần chấm dứt tình trạng xin chết mà không được chết"
Đại biểu Hoàng Thị Thu Trang - Cục trưởng Thi hành án dân sự tỉnh Nghệ An cho biết, theo khoản 4 điều 6 Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị, bất cứ người nào bị kết án tử hình cũng đều có quyền xin ân giảm hoặc xin thay đổi mức hình phạt. Điều 367 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định cụ thể vấn đề này, tuy nhiên không quy định thời gian tối đa việc người có thẩm quyền bác hay không bác đơn xin ân giảm.
Theo bà Trang, những năm qua có thực trạng nhiều người bị kết án tử hình làm đơn xin ân giảm nhưng chưa nhận được quyết định bác hay không bác của người có thẩm quyền. Vì vậy, cơ quan chức năng không dám thi hành, người bị kết án cũng có tình trạng chờ chết.
"Quá trình đó dẫn đến nhiều vấn đề phức tạp, ví dụ có người viết đơn xin chết, có người quậy phá ngày đêm tìm cách gây áp lực rất lớn cho cán bộ trại giam", bà Trang nói.
Từ thực tế trên, bà Trang đề nghị Ban soạn thảo nên có giải pháp để tháo gỡ vướng mắc theo hướng quy định trong thời gian 3 – 5 tháng, nếu phạm nhân không nhận được quyết định ân giảm thì sẽ tổ chức thi hành án tử hình. Qua đó, giảm được áp lực cho người có thẩm quyền trong việc bác hay không bác đơn xin ân giảm, đồng thời khắc phục được tình trạng "phạm nhân chờ chết" như hiện nay.
Chung ý kiến, đại biểu Bế Minh Đức - Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng cho biết, có bị án đã viết đơn xin tha tội chết gửi cấp có thẩm quyền, tuy nhiên thời gian kéo dài từ một đến vài năm nhưng không được trả lời; có bị án xin thi hành án ngay để được chết nhưng không được xem xét, giải quyết, gây tư tưởng bi quan, chống phá.
"Dự thảo Luật cần quy định rõ thời gian từ khi nhận đơn và trả lời đơn của bị đơn gửi lên Chủ tịch nước là bao nhiêu ngày, có như vậy mới giải quyết dứt điểm tình trạng kéo dài thời gian giam người bị án tử hình đã được toà các cấp xét xử", ông Đức nói.
Đây là lần đầu tiên dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) được thảo luận tại phiên họp toàn thể của Quốc hội. Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, vì còn ý kiến khác nhau là thông qua dự Luật này tại 2 hay 3 kỳ họp nên đoàn Chủ toạ sẽ gửi phiếu thăm dò ý kiến đại biểu để sáng mai (19/11) báo cáo Quốc hội.
Hoàng Thùy
