Bà Nguyễn Thị Lộc, trú tại phường Bồ Đề, là người có đất nằm trong Dự án xây dựng trường THPT chất lượng cao Mùa Xuân nằm trong chuỗi giáo dục của Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Giáo dục SSG (thuộc Tập đoàn SSG) xây dựng tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang thấp thỏm lo âu vì không rõ đất canh tác của mình sẽ bị thu hồi như thế nào.
Bà Lộc cho biết, bà được UBND huyện Gia Lâm (nay là quận Long Biên) giao mấy trăm mét đất nông nghiệp theo Nghị định 64/CP tại xã Bồ Đề (nay là phường Bồ Đề) để trồng hoa màu vào khoảng năm 2000-2001. Do điều kiện kinh tế khó khăn, bà có nhận thầu thêm của một số hộ gia đình khác (tầm 1000m2) để trồng rau màu bán cho người dân nhằm kiếm thêm tiền trang trải cuộc sống. Năm 2012, UBND quận Long Biên có Quyết định phê duyệt lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án trường THPT chất lượng cao Mùa Xuân tại ô đất có kí hiệu C2-2/THPT1 thuộc phường Bồ Đề thì bà được thông báo đất sẽ bị thu hồi.
“Năm 2018, gia đình có nhận được một văn bản thu hồi đất để làm công trình nhưng tôi không chấp nhận do giá đền bù chưa thỏa đáng. Cả gia đình chúng tôi có 4 nhân khẩu nhưng sống chủ yếu nhờ vào mấy sào ruộng này, với mức thu nhập từ trồng rau được khoảng 7 triệu đồng mỗi tháng. Theo thông báo thì giá đền bù được hơn 1,53 triệu đồng mỗi m2 và không thấy tiền hỗ trợ giải quyết việc làm khi thu hồi đất. Nói thật, mang tiếng là ở quận Long Biên, nhưng cả gia đình chúng tôi vẫn trông chờ thu nhập chính từ mấy sào ruộng trồng rau này. Nếu bị thu hồi đất, chúng tôi không biết mưu sinh bằng nghề gì”, bà Lộc chia sẻ.
Tương tự là hộ ông Nguyễn Duy Quang cũng tại phường Bồ Đề, quận Long Biên cho biết, gia đình ông có hơn 200m2 được cấp năm 2000 theo Nghị định 64/CP để trồng hoa màu. Vừa rồi, có nhận được thông báo về việc đất sẽ bị thu hồi để bàn giao cho chủ đầu tư là Công ty Cổ phần tập đoàn SSG để xây dựng trường THPT chất lượng cao Mùa Xuân.
“Giá đền bù cho mỗi mét vuông theo thông báo là 1,53 triệu đồng, ngoài ra không hỗ trợ gì thêm. Chúng tôi cho rằng, việc thu hồi đất nông nghiệp của dân giữa thủ đô mà chỉ có 1,53 triệu đồng là không thỏa đáng. Nếu thu hồi đất để phục vụ lợi ích quốc gia, hay vì mục đích công cộng thì chúng tôi luôn sẵn sàng, còn nếu thu hồi đất cho doanh nghiệp kinh doanh thì cần phải thỏa thuận với dân”, ông Quang cho biết.
“Chúng tôi mong muốn nhờ các cơ quan ban nghành giúp đỡ và giải quyết khiếu nại của người dân theo đúng pháp luật. Chúng tôi không chống đối quá trình triển khai dự án này, tuy nhiên chúng tôi mong muốn doanh nghiệp phải thỏa thuận đền bù với người dân sao cho hợp lý. Theo tìm hiểu của chúng tôi, đây là một dự án không phải phục vụ cộng cộng mà là một dự án kinh doanh doanh trong lĩnh vực giáo dục với mức học phí hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Và theo các luật hiện hành, dự án này không phải nhà nước thu hồi đất, còn nếu chính quyền địa phương vẫn áp dụng sai pháp luật để thu hồi đất thì vô tình đẩy người dân vào khó khăn và làm lợi cho doanh nghiệp mà thôi”, nhóm người dân có đất trong diện thu hồi bức xúc.
PV PhapluatNet có mặt tại địa điểm triển khai dự án thuộc khu đất có kí hiệu C2-2/THPT1, nằm trên đường Cổ Linh, phường Bồ Đề nhận thấy tại địa điểm thực hiện dự án, chủ đầu tư cũng mới dựng lên bảng thông tin và phối cảnh kiến trúc, còn khu đất, người dân vẫn đang sản xuất nông nghiệp bình thường. Có khác chăng là giờ đây có thêm hàng chục tấm băng rôn phản đối “đất chưa đền bù - cấm xâm hại” của các hộ dân.
Dự án phục vụ công cộng hay kinh doanh?
Thông tin trong các tài liệu cho thấy, chủ đầu tư dự án này là Công ty CP Tập đoàn SSG, đại diện chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Giáo dục SSG. Công ty CP Tập đoàn SSG hiện nay có trên 20 công ty thành viên, hoạt động chủ yếu trên lĩnh vực đầu tư kinh doanh bất động sản và đầu tư phát triển giáo dục. Dự án trường THPT chất lượng cao Mùa Xuân tại phố Cổ Linh, phường Bồ Đề nằm trong hệ thống trường Phổ thông song ngữ liên cấp Wellspring Hà Nội. Hiện nay, trường này đã có một cơ sở đi vào hoạt động từ năm học 2011 - 2012 tại số 95, phố Ái Mộ, phường Bồ Đề, quận Long Biên, TP Hà Nội và một cơ sở ở số 92 Nguyễn Hữu Cảnh, Quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh.
Dự án xây dựng trường THPT chất lượng cao Mùa Xuân (tên giao dịch quốc tế là Spring School) được UBND quận Long Biên phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư tại văn bản số 1114/QĐ-UBND ngày 17/4/2012. Địa điểm thực hiện dự án tại ô đất kí hiệu C2-2/THPT1 phường Bồ Đề, quận Long Biên với phạm vi chiếm đất là 38.890 m2. Theo mục tiêu đầu tư của dự án là xây dựng trường THPT chất lượng cao phục vụ sự nghiệp giáo dục của địa phương và khu vực, tổng mức đầu tư là 235.303 triệu đồng. Để thực hiện dự án này, chủ đầu tư phải thực hiện nghĩa vụ tài chính, cam kết hỗ trợ ngân sách địa quận Long Biên là 500 triệu đồng, số tiền thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng là gần 77 tỉ đồng.
Nhưng ngay khi dự án được lựa chọn nhà đầu tư, nhiều người dân đã lên tiếng phản đối vì cho rằng, việc thu hồi đất không tuân thủ theo quy định của pháp luật. Đại diện cho hàng trăm hộ dân thuộc phường Bồ Đề, quận Long Biên có đất bị thu hồi gửi đơn thư kiến nghị đến nhiều cơ quan chức năng để yêu cầu làm rõ, dự án trường THPT chất lượng cao của Công ty CP Tập đoàn SSG là dự án phục vụ cho cộng cộng hay vì mục đích kinh doanh có lợi nhuận?
Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều – Giám đốc Công ty luật TNHH Bắc Nam - Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng, đối với dự án này, Sở TNMT TP Hà Nội căn cứ vào Điểm e, Khoản 3, Điều 2, Nghị định 17/2006/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 181/2004/NĐ-CP để khẳng định rằng đây là trường hợp: “Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế” là không đúng bản chất sự việc, không đúng pháp luật.
Bởi, theo quy định tại Khoản 1, Điều 40, Luật Đất đai năm 2003 về việc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế quy định như sau: “Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế trong trường hợp đầu tư xây dựng khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế và các dự án đầu tư lớn theo quy định của Chính phủ”.
Luật Đất đai năm 2003 quy định như trên thì chỉ những dự án đầu tư lớn theo quy định của Chính phủ mới thuộc trường hợp sử dụng đất vào mục đích phát triển kinh tế và thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất.
Tại Điểm e, Khoản 3, Điều 2, Nghị định 17/2006/NĐ-CP quy định: “e) Sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ công cộng bao gồm các công trình giao thông, điện lực, thuỷ lợi, cấp nước, thoát nước, vệ sinh môi trường, thông tin liên lạc, đường ống dẫn xăng dầu, đường ống dẫn khí, giáo dục, đào tạo, văn hoá, khoa học kỹ thuật, y tế, thể dục, thể thao, chợ.”
Như vậy, dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất chỉ khi công trình đó “phục vụ lợi ích công cộng”. Dự án này, xây trường học tư thục, kinh doanh về giáo dục, không phục vụ lợi ích công cộng của đa số dân cư trên địa bàn.
Như vậy, đối chiếu với quy định của pháp luật, chỉ những dự án giáo dục đáp ứng những điều kiện sau đây mới thuộc trường hợp sử dụng đất phát triển kinh tế:
1. Dự án giáo dục này phải là dự án lớn theo quy định của Chính phủ (theo quy định tại khoản 1 điều 40 Luật Đất đai năm 2003); 2. Dự án giáo dục này phải là dự án phục vụ mục đích công cộng. Nếu dự án này không đáp ứng được hai điều kiện ở trên thì không phải là dự án vì mục đích phát triển kinh tế theo quy định của Luật Đất đai năm 2003.
Theo thông báo học phí năm học 2019-2020 trên trang web của hệ thống trường Phổ thông Song ngữ liên cấp Wellspring (thuộc Công ty CP Đầu tư và Phát triển Giáo dục SSG), mức học phí hàng năm cho mỗi học sinh vào đây học từ lớp 1 đến lớp 12 là từ 142,52 triệu đồng đến 197,67 triệu đồng. Nhìn vào bảng giá học phí, ai cũng có thể nhìn nhận, là con em nghèo ở quận Long Biên khó có thể đủ điều kiện theo học được. Và với mức học phí như thế này, thì đây có được xem là dự án phục vụ công cộng hay không?
PV PhapluatNet cũng đã liên hệ và đặt lịch làm việc về việc này với UBND quận Long Biên, đại diện Công ty CP Đầu tư và Phát triển Giáo dục SSG nhưng cho đến nay vẫn chưa nhận được hồi âm.
PhapluatNet sẽ tiếp tục thông tin.
