Giáo sư Stephen Hawking nhận được vô số giải thưởng ghi nhận những thành tựu trong sự nghiệp nghiên cứu khoa học nhưng ông chưa từng đoạt giải Nobel vì không ai có thể chứng minh những giả thuyết của ông, theo News.com.au. Hội đồng xét duyệt giải Nobel luôn hướng đến bằng chứng xác thực thay vì tư tưởng lớn.
Năm 1974, ông khám phá ra rằng hố đen có khả năng phát xạ. Ban đầu khám phá này gây ra rất nhiều tranh cãi vì số đông lúc đó chấp nhận rằng không có thứ gì, kể cả ánh sáng có thể thoát khỏi lực hút trọng lực của các hố đen. Lý thuyết này được gọi là “Phóng xạ Hawking”, dựa trên những khái niệm toán học phát sinh từ cơ học lượng tử - nhánh khoa học giải quyết các vấn đề liên quan đến các hạt hạ nguyên tử.
Dù sau đó thuyết này được chấp nhận rộng rãi, song Phóng xạ Hawking chưa bao giờ được các nhà vật lý hoặc thiên văn học chứng minh, nếu không Stephen đã giành được giải Nobel của mình.
Tháng 1/2016, Giáo sư Hawking trả lời vui trên truyền hình BBC rằng việc ông không có giải thưởng Nobel là một điều đáng tiếc.
Ông nói: “Một hố đen cỡ một ngọn núi sẽ phóng ra lượng tia X và tia gamma ở mức độ khoảng 10 triệu megawatt, đủ để cung cấp năng lượng cho toàn thế giới. Dù vậy để khai thác hố đen mini cũng không dễ dàng gì – cách duy nhất để kiểm soát nó là giữ cho nó ở trong quỹ đạo quanh Trái đất".
Giáo sư Hawking để vuột mất một cơ hội đoạt giải Nobel khác khi một thí nghiệm lúc đầu dường như tìm ra gợn sóng từ sự phình to của vũ trụ thuở sơ khai, có thể xác nhận sự tồn tại của bức xạ Hawking. Nhưng quan sát không đủ sức thuyết phục, theo Loeb.
Lâm Tú (TH)
