Từ lâu chương trình "Gặp nhau cuối năm" (Táo Quân) của Đài truyền hình Việt Nam từ lâu đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của nhiều gia đình vào đêm 30 Tết.
Táo Quân thu hút khán giả bởi những tình huống hài hước, phản ánh sâu cay nhiều mặt của xã hội. Bên cạnh đó, điểm nhấn thú vị, là “thỏi nam châm” thu hút sự tò mò của khán giả mỗi năm chính là vai diễn Bắc Đẩu do diễn viên Công Lý thủ vai. Bắc Đẩu trước nay chưa hề một lần được công khai giới tính, nhưng tạo hình nhân vật này mỗi năm lại càng thêm duyên dáng, dần dà được gọi luôn là "cô Đẩu".
Việc xây dựng nhân vật Bắc Đẩu đã tạo được nhiều ấn tượng và tiếng cười cho chương trình. Tuy nhiên, Táo Quân 2018 nhân vật này lại trờ thành tâm điểm của những cuộc tranh cãi.
Cụ thể, "cô Đẩu" bị đem ra làm trò cười khi Táo Tự Long trả lời câu hỏi của Nam Tào: "Con chi sống trên Trời không phải nữ mà cũng chẳng phải nam, là con Bắc Đẩu kia". Bắc Đẩu thậm chí còn bị Tự Long gọi là "bọn phụ nữ một nửa". Ngoài ra, nhân vật Nam Tào còn diễn dịch ý của Táo Quy hoạch cho Bắc Đẩu: "Ý câu vừa rồi là Đẩu không thẳng, Đẩu là đồ hifi ấy".
Với những ngôn từ được sử dụng trong kịch bản này, đã có không ít tranh cãi xảy ra. Nhiều người cho rằng đây là lời chế nhạo, xúc phạm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT).
Liên quan đến vấn đề này, mới đây Viện iSEE và Trung tâm ICS vừa có thư ngỏ gửi đến Đài truyền hình Việt Nam và Ban biên tập chương trình Gặp nhau cuối năm. Trong thư, họ bày tỏ quan điểm:
"Trong nhiều năm liền, cộng đồng người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT) luôn là đối tượng bị chương trình Gặp nhau cuối năm mang ra làm trò cười, đưa thông tin sai lệch, thậm chí xúc phạm với ngôn từ tệ hại. Nhân vật Bắc Đẩu luôn được đem ra gây cười về vấn đề giới tính".
Với những lập luận trên, Viện iSEE và Trung tâm ICS cho biết họ phản đối việc sử dụng những từ ngữ miệt thị công khai làm tổn thương những thành viên của cộng đồng LGBT chỉ vì đặc điểm cơ thể của họ, cũng như làm khắc sâu thêm những định kiến và phân biệt đối xử trong xã hội với nhóm cộng đồng này.
"Chúng tôi đồng ý cuộc sống luôn cần sự hài hước và tiếng cười, chương trình giải trí trên truyền hình là cần thiết; nhưng chúng tôi không cho rằng miệt thị người khác, làm tổn thương cộng đồng yếu thế là sự hài hước và nhân văn".
Trước phản ánh của Viện iSEE và Trung tâm ICS về chương trình "Táo quân 2018", nhiều người đã để lại ý kiến của mình. Trong đó có những bình luận đồng tình, cho rằng chương trình có nhiều "hạt sạn" đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng LGBT.
Anh T.A đồng tình với ý kiến trên: "Mình cũng thấy nhiều câu thoại hơi lố khi nói về Bắc Đẩu, chưa kể Bắc Đẩu mỗi năm càng được tạo hình thêm diêm dúa, tính tình càng đỏng đảnh. Việc này vô hình chung đã gây cho công chúng ấn tượng không tốt, thậm chí là phản cảm về cộng đồng LGBT".
Bên cạnh đó nhiều người lại nghĩ, việc mang nhân vật Bắc Đẩu ra làm trò cười chỉ mang tính hài hước, phản ánh những cách nghĩ thành kiến với cộng đồng LGBT trong xã hội hiện đại, không hề có ý miệt thị, xúc phạm.
Chị T.Đ chia sẻ: "Thực ra riêng Táo Quân mình thấy chương trình chỉ đang phản ánh những thực tại còn xảy ra trong xã hội chứ không phải có ý miệt thị gì. Xã hội vẫn còn rất nhiều người có cái nhìn lệch lạc về LGBT và Táo quân cũng chỉ phản ánh lại về những "hạt sạn" này".
Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE) là một tổ chức khoa học và công nghệ tư nhân. iSEE công bố tôn chỉ hoạt động vì quyền của các nhóm thiểu số trong xã hội, nhằm hướng đến một xã hội văn minh, thịnh vượng, tự do, bình đẳng, nơi mọi người được đối xử công bằng và những giá trị nhân bản được tôn trọng.
Trung tâm ICS – Tổ chức tư nhân thúc đẩy và bảo vệ quyền của người đồng tính, song tính, chuyển giới, đa dạng giới và tính dục Việt Nam, có sứ mệnh liên kết và xây dựng cộng đồng LGBTIQ sống tích cực, vận động và bảo vệ quyền của cộng đồng LGBTIQ.
P.V (Tổng hợp)
