Tòa án Nhân dân tỉnh Phú Thọ đang đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án “Sử dụng mạng internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; Tổ chức đánh bạc; Đánh bạc; Mua bán trái phép hóa đơn; Rửa tiền; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” với trên 92 bị cáo liên quan. PhapluatNet đã phỏng vấn Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều, giám đốc Công ty Luật TNHH Bắc Nam về những vấn đề liên quan đến vụ án này.
.jpg)
Hiện phiên tòa xét xử đường dây đánh bạc nghìn tỷ - Rikvip đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ phía công chúng không chỉ bởi số lượng người chơi tham gia lên tới hàng triệu mà còn có bởi số tiền phạm pháp lưu chuyển qua đó lớn tới mức khó có thể tưởng tượng được. Bà nhìn nhận thế nào về vụ án này?
Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều: Phải nói rằng đây là một vụ án đặc biệt nghiêm trọng, số lượng bị cáo bị truy tố gần như là nhiều nhất từ trước đến nay và xét xử nhiều tội danh. Phiên toà này còn được công luận hết sức chú ý bởi có hai bị cáo là cựu tướng lĩnh ngành Công an. Do đó, đây được coi là “Đường dây đánh bạc nghìn tỷ” xuyên quốc gia diễn ra trong hơn 2 năm mà không bị ngăn chặn, xử lý bởi có sự trợ giúp đắc lực của hai cựu tướng lĩnh công an được Nhà nước giao nhiệm vụ đấu tranh, phòng chống tội phạm công nghệ cao. Theo cáo trạng, thông qua hoạt động nạp tiền, thẻ cào dịch vụ, tổ chức đánh bạc trái phép, các bị cáo đã thu lời bất chính với số tiền cả nghìn tỷ đồng.
Người chơi có thể thông qua thẻ cào, thẻ game để quy ra tiền ảo và dùng để đánh bạc trực tuyến trên Rikvip. Tuy nhiên các nhà mạng, nhà phát hành thẻ game đều cho rằng mình vô can, liệu điều này có chính xác không? Theo quy định của pháp luật thì họ sẽ phải chịu trách nhiệm như thế nào?
Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều: Để thực hiện được hành vi đánh bạc, người chơi có tài khoản được mở tại ngân hàng (Thẻ ATM, thẻ thanh toán quốc tế có kết nối thanh toán với cổng thanh toán quốc gia Napas). Người chơi mở tài khoản chơi game rồi mua tiền ảo (rik) từ đại lý game bằng tiền thật qua chuyển khoản ngân hàng. Nếu người chơi thắng, đại lý sẽ thu mua lại rik bằng tiền mặt, chuyển qua tài khoản ngân hàng cho người chơi. Thông qua cổng thanh toán quốc gia Napas (trực thuộc Ngân hàng Nhà nước), những người chơi game có thể dễ dàng trao đổi, mua bán tiền ảo (rik), mọi giao dịch mua, bán tiền ảo có thể hiện rõ trong lệnh chuyển tiền.
.jpg)
Ngoài ra, người chơi cũng có thể thể nạp thẻ cào của các nhà mạng và quy ra tiền ảo để chơi game. Nếu thắng người chơi có thể dùng tiền ảo quy đổi ra thẻ cào (tiền thật). Trong khi đó, theo quy định thì thẻ cào chỉ dùng cho mục đích viễn thông. Nghĩa là chỉ sử dụng để nạp thẻ điện thoại và sử dụng Internet.
Như vậy, để vụ án được giải quyết khách quan và triệt để thì cơ quan tiến hành tố tụng cần phải xác minh, điều tra làm rõ trách nhiệm của ngân hàng và nhà mạng trong vụ án trên.
Trong trường hợp, nhà mạng biết công ty trung gian đang sử dụng dịch vụ của họ cho mục đích phi pháp, ngân hàng hoạt động thanh toán qua ngân hàng là vi phạm pháp luật nhưng vẫn thực hiện thì có thể bị xem xét vai trò đồng phạm về tội tổ chức đánh bạc, khoản tiền nhà mạng và ngân hàng thu được có thể coi là thu lợi bất chính.
Mỗi khi người chơi nạp thẻ điện thoại hoặc thẻ game vào game cờ bạc thì đơn vị phát hành thẻ sẽ nhận được số tiền chiết khấu theo quy định. Vậy nếu đã xác định số tiền mà Rikvip kiếm được là bất hợp pháp thì số tiền chiết khấu của các đơn vị phát hành thẻ sẽ phải xử lý ra sao theo đúng quy định của pháp luật? Bởi theo tính toán, tiền chơi bạc từ thẻ cào chiếm 97% tổng lượng tiền chơi bạc qua các cổng trung gian thanh toán?
Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều: Trong trường hợp, cơ quan tiến hành tố tụng căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ trong vụ án chứng minh rằng số tiền mà các nhà mạng và ngân hàng thu được trong vụ án trên là tiền thu lợi bất chính thì đây được coi là vật chứng. Do đó, căn cứ vào các quy định của pháp luật, nếu số tiền trên được xem là số tiền thu lời bất chính thì có thể bị tịch thu, nộp ngân sách Nhà nước theo điểm b, Khoản 1 Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự. Cụ thể như sau:
“Điều 106. Xử lý vật chứng
1. Việc xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra; do Viện kiểm sát quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố; do Chánh án Tòa án quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn chuẩn bị xét xử; do Hội đồng xét xử quyết định nếu vụ án đã đưa ra xét xử. Việc thi hành quyết định về xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản.
2. Vật chứng được xử lý như sau:
b) Vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước;”
Thông qua vụ án đánh bạc Rikvip có thể thấy việc quản lý thẻ cào điện thoại, thẻ game tại Việt Nam đang có lỗ hổng lớn? Vậy theo bà, nguyên nhân đến từ các chế tài, quy định của pháp luật hay đến từ chính những cơ quan công quyền có quyền quản lý trực tiếp?
Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều: Các cổng trung gian thanh toán đã đóng vai trò quan trọng trong hoạt động tổ chức đánh bạc trực tuyến nhưng việc quản lý còn rất lỏng lẻo, khiến các doanh nghiệp trung gian thanh toán dễ dàng cung cấp dịch vụ để con bạc tham gia đánh bạc trong thời gian dài. Tuy nhiên, hoạt động này không được Ngân hàng Nhà nước coi là hoạt động trung gian thanh toán để quản lý, trong khi Bộ Thông tin và Truyền thông không quản lý hoạt động thanh toán bằng thẻ cào.
Có thể nói, hiện nay pháp luật chưa có quy định quản lý hoạt động trên và các chế tài để xử lý hành vi vi phạm. Ngoài ra, hiện này còn thiếu các quy định liên quan đến trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước đối với hoạt động này.
Theo quan điểm của bà, trong thời gian tới, cơ quan quản lý nhà nước cần thực hiện những gì để hạn chế đến mức tối đa việc sử dụng thẻ cào điện thoại, thẻ game cho các trò chơi đánh bạc trực tuyến và các loại hình giải trí phạm pháp khác qua mạng?
Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều: Để hạn chế tối đa việc sử dụng thẻ cào điện thoại, thẻ game cho các trò chơi đánh bạc trực tuyến và các loại hình giải trí phạm pháp khác qua mạng thì đòi hỏi Bộ Thông tin và Truyền thông, Ngân hàng nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ, đưa ra giải pháp ngăn chặn các kênh thanh toán cho các dịch vụ bất hợp pháp, thanh toán qua ngân hàng hoặc bằng thẻ cào điện thoại. Việc ngăn chặn kênh thanh toán cho các dịch vụ bất hợp pháp trong đó bao gồm dịch vụ game lậu, game đánh bài hoặc dịch vụ vi phạm bản quyền trên môi trường số.
Luật An ninh mạng sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2019. Với tư cách là một Luật gia, bà có cho rằng Luật An ninh mạng sẽ góp phần siết chặt và ngăn ngừa tình trạng trên?
Luật sư Nguyễn Thị Thúy Kiều: Bằng việc quy định cụ thể các hành vi nào là hành vi sử dụng không gian mạng, công nghệ thông tin, phương tiện điện tử để vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, Luật An ninh mạng sẽ hạn chế thấp nhất việc lợi dụng chức vụ quyền hạn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ để vi phạm như các vụ sử dụng Internet thực hiện hành vi tổ chức đánh bạc, mua bán trái phép hóa đơn và rửa tiền đã xảy ra trong thời gian vừa qua.
Xin cảm ơn Luật sư!
PV
