Sáng nay, tại phiên xét xử 92 bị cáo trong đường dây đánh bạc trực tuyến chục nghìn tỷ tại TAND tỉnh Phú Thọ, chủ tọa thông báo khi kết thúc sẽ đăng bản án trên cổng thông tin điện tử. Tuy nhiên, một bị cáo là ông Phan Văn Vĩnh (cựu tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát) đã yêu cầu không đăng bản án liên quan tới mình.
HĐXX sau đó cho hay: Vì có một bị cáo từ chối nên việc đăng tải này sẽ không thực hiện và không cần hỏi thêm bị cáo, người liên quan khác.
Xung quanh việc này, một số luật sư không đồng tình với quyết định của tòa. Dẫn điều 4 Nghị quyết về việc công bố bản án, quyết định trên cổng thông tin điện tử của tòa án do Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao ban hành tháng 4/2017, ông Phạm Thanh Bình (Đoàn Luật sư Hà Nội) nói "tại sao không thể đăng" khi có ý kiến từ chối.
"Nghị quyết không có quy định nào nói bị cáo không cho đăng thì không đăng. Trừ khi toà cho rằng "công nghệ" ông Vĩnh chống lưng cho đường dây đánh bạc là bí quyết nghề nghiệp cần giữ bí mật, theo điểm 2b của điều 4", ông Bình nói.
Theo luật sư Vũ Quang Đức (Đoàn Luật sư TP HCM ), về nguyên tắc, khi vụ án đã được xét xử công khai thì bản án, quyết định đó sẽ được công bố trên cổng thông tin điện tử của tòa, trừ trường hợp người có liên quan trong vụ án và bị cáo yêu cầu không công bố những nội dung có liên quan tới bí mật cá nhân, bí mật gia đình hoặc bí mật kinh doanh.
Chỉ cần một trong các bị cáo, người liên quan yêu cầu mà tòa chấp nhận thì đương nhiên toàn bộ bản án sẽ không được công bố trên cổng thông tin điện tử. Tòa không cần hỏi ý kiến các bị cáo, người liên quan khác. Tuy nhiên khi quyết định không đăng vì bị cáo từ chối thì tòa phải biết lý do của người đó có chính đáng hay không.
Nếu ông Vĩnh không nói rõ lý do mà chỉ từ chối, tòa lại chấp nhận thì không hợp lý, bởi theo quy định nếu người nào không đồng ý thì phải cho biết lý do.
Tương tự, luật sư Vũ Tiến Vinh nêu quan điểm: "Việc công bố do tòa án quyết định dựa trên quy định pháp luật chứ không phụ thuộc ý kiến chủ quan của đương sự".
Phân tích Nghị quyết trên, ông Vinh nói việc không công khai chỉ áp dụng với vụ việc xét xử kín, bản án có chứa đựng nội dung thuộc danh mục bí mật nhà nước và nếu bị tiết lộ thì gây nguy hại; có chứa đựng thông tin về hoạt động đầu tư tài chính, bí quyết nghề nghiệp, công nghệ chưa được bộc lộ, có thể được sử dụng và tạo lợi thế trong kinh doanh; có chứa đựng nội dung ảnh hưởng xấu đến truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán tốt đẹp; có người tham gia tố tụng dưới 18 tuổi; có chứa đựng nội dung liên quan đến bí mật cá nhân, bí mật gia đình mà chưa được mã hóa...
"Nếu không thuộc một trong các trường hợp quy định nói trên, bị cáo nói riêng và đương sự nói chung không có quyền từ chối công bố bản án trên cổng thông tin điện tử của tòa án", luật sư Vinh nói.
Tuy nhiên, một số luật sư lại có quan điểm khác. Một luật sư tại TP HCM cho rằng câu trả lời của chủ tọa là "chính xác". Theo quy định, tại phần thủ tục chủ tọa phải báo trước cho tất cả bị cáo biết bản án sẽ được đưa lên cổng thông tin điện tử của tòa.
Chỉ cần một trong những bị cáo, người liên quan không đồng ý thì không được thực hiện. Dù vậy, bản án vẫn được tuyên công khai tại tòa, báo chí có quyền đăng tải thông tin và người dân được biết.
Chiều nay, TAND tỉnh Phú Thọ tiếp tục làm việc với phần đọc cáo trạng dài 235 trang của đại diện VKS. Do tòa đã kiểm tra lý lịch 91 bị can trong phần thủ tục, công tố viên bỏ qua phần đọc lý lịch bị can và những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan để đi thẳng vào nội dung.
Trong lúc lắng nghe, bị cáo Phan Văn Vĩnh cầm tập tài liệu trên tay, cặm cụ rà soát từng trang. Tài liệu đồng thời được trình chiếu lên hai màn hình di động để mọi người tiện theo dõi.
Sáng mai (thứ ba, 13/11), phiên tòa bắt đầu lúc 7h30 để đọc tiếp cáo trạng. Các bị cáo được yêu cầu có mặt lúc 7h.
Nghị quyết về việc công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử của tòa án của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao
Điều 4: Bản án, quyết định không công bố
1. Bản án, quyết định về vụ việc được tòa án xét xử kín.
2. Bản án, quyết định về vụ việc được tòa án xét xử, giải quyết công khai nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Có chứa đựng nội dung thuộc danh mục bí mật nhà nước theo quy định của Chính phủ hoặc chứa đựng những nội dung mà Nhà nước chưa công bố và nếu bị tiết lộ thì gây nguy hại cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
b) Có chứa đựng thông tin về hoạt động đầu tư tài chính, bí quyết nghề nghiệp, công nghệ chưa được bộc lộ, có thể được sử dụng và tạo lợi thế trong kinh doanh mà trong quá trình Tòa án xét xử, giải quyết vụ việc, người tham gia tố tụng đã có yêu cầu được giữ bí mật;
c) Có chứa đựng nội dung ảnh hưởng xấu đến truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán tốt đẹp được thừa nhận và áp dụng rộng rãi trong một vùng, miền, dân tộc, cộng đồng dân cư;
d) Có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi;
đ) Có chứa đựng nội dung liên quan đến bí mật cá nhân, bí mật gia đình mà chưa được mã hóa theo hướng dẫn tại Điều 7 của Nghị quyết này.
3. Bản án, quyết định của tòa án chưa có hiệu lực pháp luật.
Điều 5: Chủ tọa phiên tòa, phiên họp phải giải thích cho những người tham gia tố tụng biết về những bản án, quyết định được công bố trên Cổng thông tin điện tử của tòa án và quyền của họ về việc yêu cầu tòa án không công bố những nội dung liên quan đến bí mật cá nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh.
Bảo Hà
