Trong đó, ông Nguyễn Đức Thái - cựu Chủ tịch Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục bị cáo buộc phạm tội "Nhận hối lộ" hơn 24 tỷ đồng. Các bị cáo tại nhóm Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Công ty Giấy Minh Cường Phát… bị đề nghị truy tố tội "Đưa hối lộ".
Ngoài ra, có 5 người nguyên là lãnh đạo, nhân viên NXB Giáo dục bị đề nghị truy tố về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" gồm Nguyễn Thị Thanh Thủy - cựu Trưởng ban Kế hoạch Maketing; Đinh Quốc Khánh - cựu Phó phòng in; Phạm Gia Thạch - cựu Thành viên Hội đồng thành viên; Hoàng Lê Bách và Lê Hoàng Hải - cùng là cựu Phó giám đốc.
Để chuẩn bị cho phiên tòa, Hội đồng xét xử triệu tập gần 20 người có quyền và nghĩa vụ liên quan. Đại diện NXB Giáo dục Việt Nam cũng được triệu tập đến phiên tòa với tư cách là nguyên đơn dân sự.
Theo hồ sơ vụ án, năm 2017, ông Nguyễn Đức Thái được bổ nhiệm làm Chủ tịch NXB Giáo dục. Theo đề nghị của Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Công ty Minh Cường Phát, ông Thái chỉ đạo thực hiện việc đấu thầu giấy in sai quy định.
Cụ thể, ông Thái và nhóm bị cáo lựa chọn mua sắm giấy in theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn trái quy định của Luật Đấu thầu để hạn chế sự tham gia của các nhà thầu có năng lực; tiết lộ thông tin trước khi phát hành hồ sơ yêu cầu, thông đồng và hợp thức hóa thủ tục đấu thầu để tạo điều kiện cho Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Công ty Minh Cường Phát được cung cấp giấy in cho NXB Giáo dục.
Giám định cho thấy, với 7 gói thầu giấy in, các bị cáo trong vụ án gây thiệt hại hơn 10 tỷ đồng. Ngoài ra, để được tham gia trúng thầu, nhóm bị cáo tại các công ty Phùng Vĩnh Hưng và Minh Cường Phát nhiều lần hối lộ Nguyễn Đức Thái.
Từ năm 2017, nhóm Công ty Phùng Vĩnh Hưng đã gặp mặt, đặt vấn đề, hứa hẹn cảm ơn và được Nguyễn Đức Thái đồng ý tạo điều kiện cho tham gia, trúng thầu cung cấp giấy in sách giáo khoa, sách bài tập phục vụ năm học 2018-2019.
Sau khi trúng thầu, phía Phùng Vĩnh Hưng chuẩn bị 3 tỷ đồng, đựng trong túi xách giấy 2 quai, buộc lại và lồng thêm túi giấy bên ngoài. Số tiền này được ông Thái đồng ý nhận.
Tổng cộng từ năm 2018 đến 2021, các công ty nhóm Phùng Vĩnh Hưng tham gia và trúng 10 gói thầu, tổng trị giá 1.593 tỷ đồng. Sau khi được Thái giúp đỡ, trúng thầu và ký hợp đồng, nhóm doanh nghiệp này đều đến phòng làm việc của Giám đốc NXB Giáo dục, đưa đều đặn 4 tỷ đồng/năm để cảm ơn. Trong 4 năm, cách thức đưa tiền đều như nhau và thường đưa vào các dịp cuối năm hoặc đầu năm dương lịch.
Ngoài ra, vào dịp Tết Nguyên Đán từ 2018 – 2022, nhóm Phùng Vĩnh Hưng đều đặn cảm ơn ông Thái số tiền 200 triệu đồng/năm, tổng số tiền là 1 tỷ đồng. Do đó, cơ quan tố tụng cáo buộc ông Thái nhận hối lộ từ nhóm doanh nghiệp này tổng cộng 20 tỷ đồng và đã giúp nhóm họ trúng 13 gói thầu, tổng trị giá hơn 2.100 tỷ đồng.
Với Nguyễn Trí Minh - Giám đốc Công ty Giấy Minh Cường Phát, cơ quan điều tra cáo buộc năm 2017, Minh cũng đến gặp Nguyễn Đức Thái, tự giới thiệu là đối tác cung cấp giấy nhiều năm cho NXB Giáo dục.
Minh để nghị và được Thái đồng ý tạo điều kiện cho Công ty Minh Cường Phát được tiếp tục cung cấp giấy cho NXB Giáo dục. Sau đó, Công ty Minh Cường Phát được đưa vào danh sách ngắn, được tham dự và trúng 1 gói thầu. Đổi lại, Minh tặng ông Thái 400 triệu đồng kèm hộp bánh, chai rượu.
Để được trúng các gói thầu tiếp theo, Minh nhiều lần hối lộ Nguyễn Đức Thái tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng. Nhờ đó, Công ty Giấy Minh Cường Phát được trúng 5 gói thầu của NXB Giáo dục, tổng trị giá hơn 200 tỷ đồng.
Theo cơ quan điều tra, mua sắm giấy in để phục vụ in sách giáo dục là hoạt động thường xuyên của NXB Giáo dục, được thực hiện hàng năm, giá giấy in chiếm 30-40% cơ cấu giá bán sách giáo khoa, việc mua giấy in với giá cao sẽ làm tăng giá sách.
Bên cạnh đó, việc mua sắm giấy in theo hình thức chào hàng cạnh tranh cho phép chủ đầu tư tự quyết định danh sách rút gọn, làm hạn chế sự tham gia của các đơn vị cung cấp có năng lực, có chất lượng tốt và giá bán thấp, không đảm bảo sự cạnh tranh, tính công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
