Hội đồng xét xử (HĐXX) cấp sơ thẩm đánh giá, các bị cáo trong vụ án xảy ra tại Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam và lãnh đạo các doanh nghiệp trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đã cấu kết với nhau, làm trái quy định của pháp luật; tạo điều kiện cho doanh nghiệp thân quen trúng thầu, hưởng lợi bất chính số tiền lớn.
Hành vi phạm tội của các bị cáo có biểu hiện sự suy thoái, băng hoại về đạo đức, làm mất niềm tin của Đảng với nhân dân, do đó việc truy tố, xét xử, áp dụng các hình phạt nghiêm minh đối với các bị cáo là cần thiết.
Theo HĐXX, bị cáo Nguyễn Đức Thái là người giữ vai trò chính trong vụ án, nhận hối lộ gần 25 tỷ đồng từ 2 doanh nghiệp, chỉ đạo cấp dưới thực hiện các hành vi trái quy định của Luật Đấu thầu, gây thiệt hại cho Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam hơn 10 tỷ đồng... Với hành vi trên, HĐXX tuyên phạt bị cáo Nguyễn Đức Thái 12 năm tù về tội Nhận hối lộ.
Về tội Đưa hối lộ, HĐXX tuyên phạt bị cáo Tô Mỹ Ngọc - cựu Chủ tịch Công ty Phùng Vĩnh Hưng mức án 5 năm 6 tháng tù và bị cáo Nguyễn Trí Minh - cựu Giám đốc Công ty Giấy Minh Cường Phát mức án 36 tháng tù.
Về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, hai cựu Phó Tổng Giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là Hoàng Lê Bách và Lê Hoàng Hải cùng bị tuyên phạt 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; bị cáo Phạm Gia Thạch - cựu thành viên Hội đồng thành viên Nhà xuất bản Giáo dục mức án 30 tháng tù cho hưởng án treo; Nguyễn Thị Thanh Thủy - cựu Trưởng Ban Kế hoạch Maketing Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam mức án 24 tháng tù; Đinh Quốc Khánh - cựu Phó trưởng Phòng in, Phát hành Nhà xuất bản Giáo dục Hà Nội mức án 23 tháng 3 ngày tù.
Theo hồ sơ vụ án, năm 2017, theo đề nghị của Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Công ty Minh Cường Phát, ông Nguyễn Đức Thái chỉ đạo thực hiện việc đấu thầu giấy in sai quy định.
Cụ thể, ông Thái và nhóm bị cáo lựa chọn mua sắm giấy in theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn trái quy định của Luật Đấu thầu để hạn chế sự tham gia của các nhà thầu có năng lực; tiết lộ thông tin trước khi phát hành hồ sơ yêu cầu, thông đồng và hợp thức hóa thủ tục đấu thầu để tạo điều kiện cho Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Công ty Minh Cường Phát được cung cấp giấy in cho NXB Giáo dục.
Giám định cho thấy, với 7 gói thầu giấy in, các bị cáo trong vụ án gây thiệt hại hơn 10 tỷ đồng. Ngoài ra, để được tham gia trúng thầu, nhóm bị cáo tại các công ty Phùng Vĩnh Hưng và Minh Cường Phát nhiều lần hối lộ Nguyễn Đức Thái.
Từ năm 2017, nhóm Công ty Phùng Vĩnh Hưng đã gặp mặt, đặt vấn đề, hứa hẹn cảm ơn và được Nguyễn Đức Thái đồng ý tạo điều kiện cho tham gia, trúng thầu cung cấp giấy in sách giáo khoa, sách bài tập phục vụ năm học 2018-2019. Sau khi trúng thầu, phía Phùng Vĩnh Hưng chuẩn bị 3 tỷ đồng để cảm ơn ông Thái.
Tổng cộng, từ năm 2018 đến 2021, nhóm công ty Phùng Vĩnh Hưng tham gia và trúng 10 gói thầu, tổng trị giá 1.593 tỷ đồng. Sau khi được ông Thái giúp đỡ, nhóm doanh nghiệp này đều đến phòng làm việc của Giám đốc NXB Giáo dục, đưa đều đặn 4 tỷ đồng/năm để cảm ơn. Trong 4 năm, cách thức đưa tiền đều như nhau và thường đưa vào các dịp cuối năm hoặc đầu năm dương lịch.
Ngoài ra, vào dịp Tết Nguyên Đán từ 2018 – 2022, nhóm Phùng Vĩnh Hưng đều đặn cảm ơn ông Thái số tiền 200 triệu đồng/năm, tổng số tiền là 1 tỷ đồng. Do đó, cơ quan tố tụng cáo buộc ông Thái nhận hối lộ từ nhóm doanh nghiệp này tổng cộng 20 tỷ đồng và đã giúp nhóm họ trúng 13 gói thầu, tổng trị giá hơn 2.100 tỷ đồng.
Với Nguyễn Trí Minh - Giám đốc Công ty Giấy Minh Cường Phát, cơ quan điều tra cáo buộc năm 2017, Minh cũng đến gặp Nguyễn Đức Thái, tự giới thiệu là đối tác cung cấp giấy nhiều năm cho NXB Giáo dục.
Minh để nghị và được Thái đồng ý tạo điều kiện cho Công ty Minh Cường Phát được tiếp tục cung cấp giấy cho NXB Giáo dục. Sau đó, Công ty Minh Cường Phát được đưa vào danh sách ngắn, được tham dự và trúng 1 gói thầu. Đổi lại, Minh tặng ông Thái 400 triệu đồng kèm hộp bánh, chai rượu.
Để được trúng các gói thầu tiếp theo, Minh nhiều lần hối lộ Nguyễn Đức Thái tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng. Nhờ đó, Công ty Giấy Minh Cường Phát được trúng 5 gói thầu của NXB Giáo dục, tổng trị giá hơn 200 tỷ đồng.
