Cần đẩy mạnh tuyên truyền để ngăn chặn việc đăng tin sai sự thật trên mạng xã hội

Mới đây, ngày 13/2, Phòng An ninh chính trị nội bộ, Công an tỉnh Quảng Nam đã phối hợp với Công an thị trấn Núi Thành và Công an phường Điện Thắng Bắc làm việc với 2 đối tượng đăng tải thông tin sai sự thật liên quan đến vụ việc vận động viên tử vong trong giải đua thuyền.

Cụ thể, bài viết kèm video có nội dung "Anh T.H.B, là anh rể của anh N. (vận động viên đua thuyền mới mất) khi mang đồ ra mộ anh N. thì bị tai nạn khó qua khỏi, bà nội của anh T.H.B. nghe tin bị tai nạn nên mất theo”. Video này đã xâu chuỗi những thông tin về 3 trường hợp tử vong liên tục, gây ra hiệu ứng tiêu cực về việc "tang chồng tang". Ngay lập tức, video được chia sẻ khắp mạng xã hội.

Chỉ trước đó 1 ngày, phòng An ninh chính trị nội bộ, Công an tỉnh Quảng Nam cũng đã phối hợp Công an xã Bình Minh và Công an xã Bình Giang, huyện Thăng Bình làm việc với ông H.V.T. và bà P.T.C. (cùng trú huyện Thăng Bình, Quảng Nam) do đăng tin sai sự thật về bắt cóc trẻ em trên mạng xã hội.

Theo đó, tài khoản đăng nội dung: "Có chiếc ô tô trắng ở Hòa Quý bắt cóc con của a Thanh Tuấn Trần mà lanh chạy nhanh thoát được. Mọi người cẩn thận có con nhỏ ko cho đi xe đạp bắt cóc nhé, cả nhà cẩn thận nhé" và nội dung “Mn oi. Cảnh giác ạ. Trước Trường tiểu học Nguyễn Ngọc Bình (Đại Hiệp). Con mình vừa đi học về (vì mình có dặn cảnh giác, có đưa xe bắt cóc cho con minh coi). Con mình kể có 2 chú nớ kêu con lại con thấy xe nên con k lại, vừa kêu con vừa nghe điện thoại. Hên là mình đã dặn con trước chứ k, k biết sao luôn ak. Nên ace nhà mình nay cảnh gác đưa đón con nha. Chắc mai tui k dám cho con tui đi xe đạp luôn quá”.

Theo lời khai của đối tượng, ngày 11/2, ông T. và bà C. lướt mạng xã hội Facebook thấy có thông tin trên (vụ ở Hòa Quý) nên đã chia sẻ lại thông tin này lên trang cá nhân của mình, không kiểm tra tính chính xác nguồn tin.

Điển hình là trong dịp Tết Nguyên đán 2025 vừa qua, Nguyễn Hữu Vương (23 tuổi, trú tại thôn 9, xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk) đã bị Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Đắk Lắk ra quyết định xử phạt hành chính 7,5 triệu đồng về hành vi tung tin sai sự thật trên không gian mạng.

Trước đó, khoảng 20h ngày 2/2 (tức mùng 5 Tết), mạng xã hội lan truyền thông tin "chuẩn bị có 1 tốp khoảng 15 người dân tộc thiểu số ở Krông Pắc (Đắk Lắk) qua UBND xã Ea Ning (Cư Kuin, Đắk Lắk) để tấn công. Hiện lực lượng an ninh ở đây đã triển khai; ai đang định cư hay chúc Tết gần khu vực lân cận chú ý cẩn thận"… Thông tin này đã gây hoang hoang dư luận, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự ở địa phương.

Ngày 20/1, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao, Công an tỉnh Điện Biên đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với Tòng Văn T. (SN 2001, trú tại bản Hua Ná, xã Mường Lạn, Mường Ảng) do đăng tải nội dung sai sự thật, công kích lực lượng công an trên mạng xã hội.

Cụ thể, T. đã sử dụng tài khoản youtube để đăng tải 1 video dài 3 phút 24 giây có tiêu đề “Đang đi chơi thì bị cảnh sát giao thông đuổi”. Trong đoạn clip đăng tải, T. đưa ra các hình ảnh không có thật, mang tính chất nói xấu, xúc phạm, công kích lực lượng cảnh sát giao thông trong quá trình thực thi nhiệm vụ. 

Trong những năm gần đây, đăng tin sai sự thật trên mạng xã hội đã trở thành một vấn nạn, gây ảnh hưởng lớn đến uy tín, danh dự của người khác và tình hình an ninh trật tự.

Bàn về nguyên nhân của việc đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội, Luật sư, Thạc sĩ Nguyễn Trọng Nghĩa – Giám đốc Công ty TNHH Luật sư X cho rằng, tình trạng này xuất phát từ cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. 

Theo luật sư Nghĩa, về nguyên nhân khách quan, việc đăng đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội có thể do người dùng thiếu hiểu biết, chưa xác minh được độ chính xác, tin cậy của nguồn tin cũng như chưa nhận thức rõ được hành vi của mình là vi phạm quy định của pháp luật.

Về nguyên nhân chủ quan, việc đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội có thể do người đăng muốn công kích, hạ bệ uy tín, danh dự của người khác xuất phát từ mâu thuẫn trước đó. Ngoài ra, việc làm này đôi khi chỉ là nhằm mục đích thu hút sự chú ý của dư luận, muốn mình trở nên nổi tiếng.

Luật sư Nghĩa cho biết, hiện nay, hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội sẽ bị xử lý theo quy định tại Điều 99 Nghị định 15/2020/NĐ-CP.

Đồng thời, tại khoản 3 Điều 4 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định mức phạt tiền và thẩm quyền phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức. Mức phạt tiền quy định từ Chương II đến Chương VII tại Nghị định này được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức, trừ quy định tại Điều 106 Nghị định này. Trường hợp cá nhân có hành vi vi phạm như của tổ chức thì mức phạt tiền bằng 1/2 mức phạt tiền đối với tổ chức.

Luật sư Nghĩa cũng cho biết thêm, không chỉ có những người đăng tải thông tin sai sự thật lên mạng xã hội bị xử phạt mà những người “hùa” theo thông tin đó cũng có thể bị xử phạt tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra.

Để giảm thiểu tình trạng này, luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa đề xuất các cơ quan Nhà nước, lực lượng chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật, các quy định của Nhà nước về hậu quả, chế tài xử phạt khi đăng tải thông tin sai sự thật lên mạng xã hội để người dân có thể nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm quyền có thể đề xuất tăng mức xử phạt hành vi đăng tải thông tin sai sự thật lên mạng xã hội để răn đe, giáo dục người dân không tùy tiện đưa thông tin và chia sẻ thông tin chưa có tính xác thực.