Chắc chắn bạn đã từng nghe qua thương hiệu cà phê nổi tiếng Starbucks, nhưng ít ai biết rằng, trước khi thành công như hiện tại, Howard Schultz - CEO của Starbucks từng là một nhân viên bán hàng bình thường.
Trong những năm đầu sự nghiệp, Schultz luôn ấp ủ niềm đam mê với cà phê. Bên cạnh những công việc chính nuôi sống bản thân và gia đình, ông đã dành thời gian rảnh rỗi để học hỏi về quy trình rang xay, pha chế và kinh doanh cà phê. Niềm đam mê đó đã thôi thúc ông biến “nghề tay trái” thành “nghề tay phải”, ông mua lại Starbucks, một thương hiệu cà phê nhỏ ở Seattle và biến nó thành một đế chế cà phê toàn cầu.
Câu chuyện của Howard Schultz là một minh chứng điển hình cho xu hướng “side job” - “nghề tay trái” đang ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Không chỉ dừng lại ở công việc chính, nhiều người đang tìm kiếm những cơ hội mới để phát triển bản thân, theo đuổi đam mê và gia tăng thu nhập thông qua các nghề tay trái đa dạng.
Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là internet và mạng xã hội, đã mở ra vô vàn cơ hội cho những “nghề tay trái” mới. Từ việc kinh doanh online, sáng tạo nội dung số cho đến các dịch vụ freelance, người trẻ có thể dễ dàng tiếp cận và khai thác những tiềm năng mới, biến đam mê thành công việc và thu nhập.
“Side job” thời 4.0: Thị trường màu mỡ cho người trẻ năng động phát huy năng lực
Thời đại công nghệ số đã mở ra cánh cửa cho vô vàn cơ hội “kiếm thêm” bên cạnh công việc chính. Không còn đơn thuần là những công việc làm thêm truyền thống, “nghề tay trái” ngày nay đa dạng và tiềm năng hơn bao giờ hết. Với sự phát triển của internet, mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến, người trẻ có thể dễ dàng tiếp cận và khai thác những cơ hội mới để phát triển bản thân, theo đuổi đam mê và gia tăng thu nhập.
Freelancing là một trong những lựa chọn phổ biến nhất cho những ai muốn làm việc độc lập và tự do về thời gian. Với sự phát triển của các nền tảng như Upwork, Fiverr hay Freelancer.com, việc tìm kiếm công việc và dự án trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Các lĩnh vực phổ biến trong freelancing bao gồm viết lách, thiết kế đồ họa, dịch thuật, lập trình, tư vấn... Ưu điểm của freelancing là tính linh hoạt cao, bạn có thể tự do lựa chọn dự án, khách hàng và thời gian làm việc. Tuy nhiên, nhược điểm là thu nhập không ổn định và đòi hỏi khả năng tự quản lý công việc và thời gian tốt.
Một công việc phổ biến khác đang trở thành xu hướng bùng nổ trong thời đại 4.0 đó là kinh doanh online. Với số vốn đầu tư ban đầu không quá lớn, bất cứ ai cũng có thể bắt đầu kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, TikTok, Tiki... hoặc tự tạo website bán hàng riêng. Các hình thức kinh doanh online phổ biến bao gồm bán hàng qua mạng xã hội, dropshipping, affiliate marketing... Tiềm năng phát triển của công việc này là không giới hạn, hơn nữa lại có thể tiếp cận khách hàng trên toàn quốc và thậm chí là quốc tế. Tuy nhiên, thị trường cạnh tranh khá cao và đòi hỏi kiến thức về marketing, bán hàng online.
Đối với những ai có đam mê với việc sáng tạo nội dung, có thể biến nó thành một nghề tay trái đầy tiềm năng. Các nền tảng như Youtube, TikTok, Instagram, Facebook... đang trở thành mảnh đất màu mỡ cho những ai có khả năng sản xuất nội dung hấp dẫn và thu hút người xem. Bạn có thể trở thành Youtuber, TikToker, Podcaster, Blogger... và gia tăng thu nhập từ quảng cáo, tài trợ, bán hàng hoặc các hình thức khác. Ưu điểm của sáng tạo nội dung là thỏa mãn được niềm đam mê và thể hiện cá tính của mình. Tuy nhiên, ngành nghề này đòi hỏi tính cạnh tranh cao và yêu cầu phải liên tục sáng tạo, kiên trì để bắt kịp xu hướng mới.
Nhiều người có năng khiếu về nghệ thuật và thủ công đã tận dụng khả năng ấy biến nó thành một nghề tay trái thú vị như: làm đồ handmade, vẽ tranh, chụp ảnh, biểu diễn âm nhạc... và bán sản phẩm trên các nền tảng online hoặc tham gia các hội chợ, triển lãm.
Có thể nói, bên cạnh những nghề tay trái truyền thống, thời đại 4.0 cũng mở ra những cơ hội mới với nhiều ngành nghề mới khác như đầu tư tiền điện tử, NFT, phát triển ứng dụng, tư vấn tài chính cá nhân... Đây là những lĩnh vực còn khá mới mẻ nhưng tiềm năng phát triển rất lớn.
Không chỉ là “kiếm thêm”, mà còn là “sống thêm”
Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, nơi mà khái niệm “một công việc ổn định suốt đời” dần trở nên xa vời, việc có một nghề tay trái không chỉ là lựa chọn mà còn là một xu hướng tất yếu. “Side job” - “nghề tay trái” không đơn thuần là cách để kiếm thêm thu nhập, mà còn mang lại nhiều lợi ích vượt trội, từ tài chính, phát triển cá nhân cho đến cơ hội nghề nghiệp và sự cân bằng trong cuộc sống.
Lợi ích rõ ràng nhất của việc có nghề tay trái chính là tăng thu nhập. Trong bối cảnh lạm phát và chi phí sinh hoạt ngày càng tăng cao, một nguồn thu nhập bổ sung có thể giúp giảm bớt gánh nặng tài chính, đảm bảo cuộc sống ổn định và có thêm khoản tiết kiệm cho tương lai. Hơn thế nữa, nghề tay trái còn giúp đa dạng hóa nguồn thu, giảm thiểu rủi ro khi công việc chính gặp khó khăn hoặc biến động.
Nghề tay trái còn là cơ hội lớn để khám phá bản thân, theo đuổi đam mê và phát triển những kỹ năng, kiến thức mới. Khi được làm công việc mình yêu thích, bạn sẽ cảm thấy hứng thú, sáng tạo và có động lực hơn. Điều này không chỉ giúp hoàn thiện bản thân mà còn có thể mở ra những cơ hội nghề nghiệp mới trong tương lai.
Một trong những lợi ích lớn nhất của nghề tay trái là sự linh hoạt về thời gian. Bạn có thể chủ động sắp xếp công việc theo lịch trình của mình, dành thời gian cho gia đình, bạn bè và các sở thích cá nhân. Làm việc theo đam mê cũng giúp bạn giảm bớt căng thẳng từ công việc chính, tạo ra sự cân bằng và hài lòng trong cuộc sống.
“Ban ngày tôi là một nhân viên văn phòng của một công ty nước ngoài, ban đêm tôi trở thành giáo viên dạy tiếng Anh online” - Lan Anh (30 tuổi, trú tại Hà Nội) chia sẻ về công việc “hai mang” của mình.
“Tôi đã làm công việc văn phòng được 5 năm, công việc khá ổn định và thu nhập tốt. Tuy nhiên, tôi luôn có niềm đam mê với tiếng Anh và muốn chia sẻ kiến thức của mình với mọi người. Vì vậy, tôi quyết định dạy tiếng Anh online vào buổi tối và cuối tuần. Ban đầu, tôi chỉ dạy cho một vài học viên, nhưng dần dần số lượng học viên tăng lên, tôi có thêm thu nhập và cũng cảm thấy rất vui khi được giúp đỡ các bạn trẻ cải thiện khả năng tiếng Anh”.
Lan Anh cho biết, nghề tay trái không chỉ giúp cô tăng thu nhập mà còn mang lại nhiều giá trị khác: “Dạy tiếng Anh online giúp tôi rèn luyện kỹ năng giao tiếp, quản lý thời gian và đặc biệt là sự kiên nhẫn. Tôi cũng học hỏi được rất nhiều từ các học viên của mình. Mỗi ngày, tôi đều cảm thấy mình đang phát triển và hoàn thiện bản thân hơn”.
Tuy nhiên, Lan Anh cũng thừa nhận rằng việc cân bằng giữa công việc chính và nghề tay trái không phải lúc nào cũng dễ dàng. “Có những ngày tôi phải làm việc đến tận khuya, nhưng tôi luôn cố gắng sắp xếp thời gian hợp lý để đảm bảo chất lượng công việc và sức khỏe của mình. Quan trọng là tôi luôn tìm thấy niềm vui và sự hứng khởi trong cả hai công việc”.
Câu chuyện “nghề tay trái” từ những người dám khác biệt
Emma Chamberlain, một cái tên không còn xa lạ với giới trẻ yêu thích Youtube. Khởi đầu chỉ là những video chia sẻ cuộc sống thường ngày đầy hài hước và chân thật, Emma nhanh chóng thu hút hàng triệu người theo dõi trên toàn thế giới. Nhưng không dừng lại ở đó, cô gái trẻ này đã biến đam mê sáng tạo nội dung thành một đế chế kinh doanh với thương hiệu cà phê Chamberlain Coffee và dòng sản phẩm thời trang riêng.
Chia sẻ về hành trình của mình, Emma cho biết: “Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ trở thành một doanh nhân. Tất cả bắt đầu từ niềm đam mê chia sẻ cuộc sống của mình trên Youtube. Khi kênh của tôi phát triển, tôi nhận ra rằng mình có thể biến nó thành một nền tảng để kinh doanh và tạo ra những sản phẩm mà tôi yêu thích”.
Emma cũng không ngần ngại chia sẻ những khó khăn mà cô đã trải qua: “Việc cân bằng giữa việc sáng tạo nội dung, quản lý kinh doanh và duy trì cuộc sống cá nhân không hề dễ dàng. Nhưng tôi luôn cố gắng học hỏi, tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người xung quanh và không bao giờ từ bỏ đam mê của mình”.
Hay James Franco, một diễn viên nổi tiếng với nhiều vai diễn ấn tượng trong các bộ phim Hollywood như 127 Hours, Spider-Man, Milk,... Ít ai biết rằng, bên cạnh sự nghiệp diễn xuất, Franco còn có một niềm đam mê lớn với văn học và giảng dạy.
Trong suốt sự nghiệp diễn xuất của mình, Franco vẫn dành thời gian để theo đuổi việc học. Anh đã lấy bằng cử nhân tiếng Anh tại Đại học California, Los Angeles (UCLA), sau đó tiếp tục học lên cao học và tiến sĩ tại các trường đại học danh tiếng như Columbia, Yale, và New York University. Không chỉ dừng lại ở việc học, Franco còn thực hiện đam mê giảng dạy của mình bằng cách trở thành giảng viên thỉnh giảng tại nhiều trường đại học, bao gồm cả UCLA và New York University. Anh đã giảng dạy các môn học về điện ảnh, văn học và viết sáng tạo.
“Tôi luôn yêu thích việc học và chia sẻ kiến thức với người khác. Việc giảng dạy không chỉ giúp tôi truyền đạt những gì mình biết mà còn giúp tôi học hỏi thêm rất nhiều từ sinh viên của mình”, Franco từng chia sẻ trong một buổi phỏng vấn.
Việc cân bằng giữa sự nghiệp diễn xuất và giảng dạy không phải là điều dễ dàng, nhưng Franco luôn cố gắng sắp xếp thời gian hợp lý để có thể theo đuổi cả hai đam mê của mình. Anh cho biết, việc giảng dạy giúp anh có thêm nguồn cảm hứng và động lực để tiếp tục sáng tạo trong sự nghiệp diễn xuất.
Theo một khảo sát về việc làm thêm tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (gồm Việt Nam) do Herbalife thực hiện vào tháng 5/2023, kết quả công bố cho thấy 4 trên 5 người Việt có nghề tay trái. Những người tham gia khảo sát tại Việt Nam cho biết, trung bình họ cần có thu nhập từ 7 triệu đồng - 11,6 triệu đồng mỗi tháng mới đủ trang trải cuộc sống. Xác nhận nhu cầu cải thiện tình hình tài chính cũng như trang trải sinh hoạt phí chính là động lực để họ lựa chọn công việc thứ hai ngoài việc làm toàn thời gian.
Không quá khó khăn khi tìm kiếm được một người trẻ có nghề tay trái, Nguyễn Thị Hải Ninh (28 tuổi, Thái Nguyên), một nhân viên văn phòng tại Hà Nội, luôn có niềm đam mê với việc làm bánh ngọt. Sau những giờ làm việc căng thẳng, cô tìm thấy niềm vui và sự thư giãn trong việc sáng tạo ra những chiếc bánh thơm ngon, đẹp mắt. Ban đầu, Ninh chỉ làm bánh để tặng bạn bè, người thân, nhưng dần dần, những chiếc bánh của cô được nhiều người yêu thích và đặt hàng.
“Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ kinh doanh bánh ngọt. Ban đầu, tôi chỉ làm vì đam mê và muốn chia sẻ niềm vui với mọi người. Nhưng khi nhận được những phản hồi tích cực, tôi nhận ra rằng mình có thể biến đam mê này thành một công việc kinh doanh thực sự”, Ninh chia sẻ.
Năm 2022, Ninh quyết định lập một trang Facebook để giới thiệu và bán các sản phẩm bánh ngọt của mình. Nhờ sự khéo léo, sáng tạo và chất lượng sản phẩm tốt, trang Facebook của Ninh nhanh chóng thu hút được sự quan tâm của đông đảo khách hàng. Cô bắt đầu nhận được nhiều đơn đặt hàng hơn, từ bánh sinh nhật, bánh cưới cho đến các loại bánh ngọt khác.
“Việc kinh doanh online giúp tôi tiếp cận được nhiều khách hàng hơn và tiết kiệm được chi phí thuê mặt bằng. Tuy nhiên, cũng có những khó khăn như cạnh tranh cao, quản lý đơn hàng và vận chuyển. Tôi đã phải học hỏi rất nhiều để có thể vận hành công việc kinh doanh một cách hiệu quả”, Ninh chia sẻ.
Hiện nay, Ninh đã nghỉ hẳn công việc văn phòng và tự mở một cửa hàng bánh nhỏ xinh tại Hà Nội. Cô cũng mở rộng kinh doanh sang các kênh bán hàng online khác như Instagram, Shopee và TikTok. Thành công của Ninh là minh chứng cho thấy, chỉ cần có đam mê và sự kiên trì, bạn hoàn toàn có thể biến nghề tay trái thành một sự nghiệp thành công.
Chị Trần Thị Hồng Hà - Chuyên gia khai vấn chuyên nghiệp đưa ra nhận định: “Thế hệ trẻ hiện nay đang chứng kiến một sự thay đổi mạnh mẽ trong tư duy về nghề nghiệp. Không còn bó buộc trong một công việc duy nhất, họ khao khát khám phá đam mê và phát triển đa dạng kỹ năng thông qua nghề tay trái. Xu hướng này được thúc đẩy bởi mong muốn tự chủ, linh hoạt trong công việc, nhu cầu tài chính và đặc biệt là sự hỗ trợ mạnh mẽ từ công nghệ”.
“Các nền tảng trực tuyến, mạng xã hội đã trở thành công cụ đắc lực giúp người trẻ tiếp cận thị trường rộng lớn, quảng bá sản phẩm và dịch vụ dễ dàng hơn bao giờ hết. Việc bắt đầu và duy trì một nghề tay trái không còn là điều quá khó khăn. Tuy nhiên, để cân bằng giữa công việc chính, nghề tay trái và cuộc sống cá nhân, người trẻ cần có kế hoạch rõ ràng, quản lý thời gian hiệu quả và biết cách chăm sóc sức khỏe bản thân”, chuyên gia cho biết thêm.
Chị Hà còn đưa ra nhận định, nghề tay trái không chỉ là một giải pháp tình thế trong thời kỳ kinh tế biến động mà còn là xu hướng tất yếu của thị trường lao động tương lai. Nó không chỉ giúp người trẻ nâng cao khả năng cạnh tranh, tạo ra cơ hội việc làm mới mà còn thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong xã hội.
“Chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng rằng, với sự năng động, sáng tạo và khả năng thích ứng cao, thế hệ trẻ sẽ biến nghề tay trái thành một phần không thể thiếu trong hành trình phát triển sự nghiệp của mình” - chuyên gia Trần Thị Hồng Hà khẳng định.
Như vậy, “Side Job” không chỉ là từ khóa “hot” của thời đại 4.0, mà còn là minh chứng cho tinh thần dám nghĩ, dám làm của người trẻ. Dù là bước đệm cho những hoài bão lớn hay đơn giản là cách tận hưởng cuộc sống đa sắc màu, nghề tay trái đã và đang khẳng định vị thế quan trọng trong bức tranh kinh tế hiện đại. Với sự kiên trì và đam mê, mỗi người đều có thể biến “nghề tay trái” thành câu chuyện thành công của riêng mình.
