Chiều ngày 28/1, PGS-TS Đồng Văn Hệ, Phó Giám đốc Bệnh viện (BV) Việt Đức, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh BV, cho biết lần đầu tiên ở Việt Nam, các bác sĩ đã thực hiện ca mổ u não bằng phương pháp phẫu thuật thức tỉnh. Điểm đặc biệt của phương pháp ở chỗ trong khi bác sĩ cắt khối u não, bệnh nhân vẫn tỉnh táo, trò chuyện và hát 2 bài theo đề nghị của bác sĩ.
Bệnh nhân tham gia ca mổ đặc biệt này là anh Nguyễn Trung K., 36 tuổi, là doanh nhân tại Hà Nội. Từ đầu năm 2018, anh K. thỉnh thoảng thấy đau đầu, sau đau tăng dần rồi nhanh chóng chuyển sang co giật, động kinh 2 lần liên tiếp. Gia đình đưa anh K. đến BV Việt Đức thăm khám, bác sĩ xác định anh mắc u tế bào thần kinh đệm, chèn ép vào nhiều vùng chức năng của não.
Tháng 4/2018, anh K. bước vào ca phẫu thuật lấy u bằng phương pháp kinh điển. Tuy nhiên PGS Hệ cho biết, khối u của bệnh nhân kích cỡ lớn, nằm sát các vùng chức năng như vận động, ngôn ngữ... nên bác sĩ không thể khoét sâu lấy hết u, vì nếu lấy sạch, nguy cơ bệnh nhân bị liệt, rối loạn ngôn ngữ rất cao.
Do đã ấp ủ phương pháp phẫu thuật thức tỉnh từ lâu, BV Việt Đức đã cử nhiều bác sĩ đi học tại nhiều nước và vào tháng 6/2018, BV mời 2 chuyên gia người Nhật sang để xem xét các điều kiện chuyển giao kĩ thuật.
Điều kiện cần và đủ là ngoài trang thiết bị hiện đại, bác sĩ có tay nghề, quy trình chuẩn còn cần bệnh nhân đủ bản lĩnh, có thể nói được tiếng Anh để có thể trao đổi trực tiếp với bác sĩ trong suốt cuộc mổ mà không cần qua phiên dịch.
Sau hơn nửa năm chuẩn bị, tìm bệnh nhân phù hợp, ca phẫu thuật đặc biệt cho bệnh nhân này diễn ra chiều ngày 28/1 với sự trợ giúp của 2 chuyên gia đến từ Nhật Bản. "Trong 6 giờ diễn ra ca mổ, có gần 2 tiếng bệnh nhân tỉnh và nói chuyện với bác sĩ trong khi phẫu thuật viên đang thực hiện chính ca mổ cho bệnh nhân này. Khi bác sĩ mổ, bệnh nhân hát bài "Quốc ca" và "Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng". Bệnh nhân cũng trò chuyện với bác sĩ về công việc, gia đình và con cái"- PGS Hệ nói.
Cũng theo đó bác sĩ Hệ cho biết kỹ thuật mổ thức tỉnh thường chỉ được thực hiện ở những nước tiên tiến, tại các bệnh viện hiện đại có đủ phương tiện kỹ thuật, có ê-kíp phẫu thuật-gây mê được đào tạo bài bản. Để chuẩn bị cho phương pháp mổ mới này, bệnh viện đã cử nhiều chuyên gia đi học hỏi kinh nghiệm ở các nước và mời các chuyên gia từ Nhật Bản sang, cùng việc trang bị cơ sở vật chất tại các phòng mổ. Ngoài ra, bệnh nhân đầu tiên được mổ bằng phương pháp này cũng yêu cầu phải biết tiếng Anh để trao đổi với các chuyên gia người nước ngoài trong cuộc mổ. "Chúng tôi đã giải thích kỹ với bệnh nhân, đặc biệt là yếu tố tâm lý phải vững vàng. Bởi mổ thức tỉnh nên nếu bệnh nhân sợ hãi quá, hay khi bác sĩ đang mổ bệnh nhân giãy giụa não có thể lòi ra ngoài, khi đó ca phẫu thuật rất nguy hiểm"- bác sĩ Hệ nói.
Đến tối cùng ngày, bệnh nhân đã tỉnh táo, dự kiến khoảng 1 tuần nữa bệnh nhân sẽ được xuất viện. So với phương pháp mổ kinh điển, chi phí gần như tương đương.
Được biết phương pháp mổ thức tỉnh có thể phẫu thuật cho nhiều loại tổn thương u hoặc tổn thương không phải u trong não, như các u ở vùng chức năng quan trọng như nói, nhận thức, vùng ngôn ngữ, vùng vận động, vùng cảm giác hay thị giác, mà nếu mổ bằng phương pháp kinh điển khó tránh khỏi các di chứng, hay những không mong muốn của ca mổ, còn mổ bằng phương pháp này sẽ tránh được những rủi ro như bệnh nhân bị câm, bị liệt…
H.A (TH)
