Ngày 30/5, trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học (GDĐH) Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 31/73 điều; bổ sung 2 điều mới; bãi bỏ 1 điều và 1 khoản; thay thế cụm từ tại 1 điều…
Theo Bộ trưởng, Luật GDĐH năm 2012 còn một số bất cập như mức học phí chưa được tính theo cơ chế giá dịch vụ, chưa phù hợp với chi phí đào tạo thực tế của các nhóm ngành, các bậc đào tạo và chất lượng của từng cơ sở GDĐH. Bộ trưởng cho rằng, việc ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật GDĐH là quan trọng và cấp thiết. Trên cơ sở đó, về quản lý tài chính, tài sản, luật sẽ sửa đổi để chuyển học phí của cơ sở GDĐH sang quy định về định giá dịch vụ đào tạo, phù hợp với luật Giá, luật Phí và lệ phí.
“Đối với các dịch vụ do Nhà nước đặt hàng và cấp kinh phí thực hiện do các cơ quan nhà nước quy định khung giá. Đối với các dịch vụ không sử dụng ngân sách nhà nước, cơ sở GDĐH tự chủ quyết định mức giá dịch vụ, công bố công khai cho từng năm học, khoá học cùng với thông báo tuyển sinh”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói.
Ngoài ra, theo dự thảo luật, cơ sở GDĐH có quyền chủ động xây dựng và quyết định mức giá dịch vụ đào tạo theo quy định của Chính phủ, đảm bảo tương xứng với chất lượng đào tạo.
Luật giáo dục đại học sửa đổi cũng đề cập các vấn đề như cơ chế tự chủ, cơ chế quản lý tài chính với các trường đại học, thời gian đào tạo... Theo đó, cơ sở giáo dục đại học công lập tự bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động (chi thường xuyên và đầu tư) và cơ sở giáo dục đại học công lập tự bảo đảm một phần kinh phí hoạt động, có nghị quyết thông qua của hội đồng trường.
Bộ Giáo dục - đào tạo cùng các cơ quan quản lý có thẩm quyền sẽ trực tiếp thanh kiểm tra các hoạt động tài chính này.
Điểm mới đáng chú ý trong dự thảo là việc thay đổi về thời gian đào tạo đại học và sau đại học. Theo đề xuất, thời gian đào tạo đối với diện đại học sẽ kéo dài 3-5 năm học tập trung liên tục tùy theo ngành đào tạo đối với người đã tốt nghiệp trung học phổ thông (so với quy định hiện hành là 4-6 năm).
Đối với những người tốt nghiệp trình độ trung cấp, cao đẳng, thời gian học tập do cơ sở đào tạo quyết định căn cứ vào kết quả học tập đã tích lũy được công nhận; đào tạo trình độ thạc sĩ được thực hiện 1-2 hai năm học tập trung liên tục đối với người đã tốt nghiệp trình độ đại học.
Thẩm tra dự thảo luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng Phan Thanh Bình cho biết, đa số ý kiến thành viên Uỷ ban cơ bản nhất trí với các quy định về việc đa dạng hóa các nguồn tài chính của cơ sở GDĐH. Việc chuyển đổi từ cơ chế thu học phí sang giá dịch vụ đào tạo theo hướng tính đúng, tính đủ các chi phí cần thiết cho hoạt động đào tạo.
Liên quan đến giá dịch vụ đào tạo, theo ông Bình, đa số ý kiến tán thành việc tính đúng, tính đủ chi phí cần thiết cho hoạt động đào tạo theo cơ chế giá dịch vụ. Tuy nhiên, không nhất trí việc thay thuật ngữ “học phí” bằng “giá dịch vụ đào tạo” như thể hiện trong dự thảo luật. Bởi việc sử dụng khái niệm “học phí” vừa thể hiện quan điểm coi giáo dục là lĩnh vực đặc thù, vừa phù hợp với thông lệ quốc tế, vừa tránh cách tiếp cận theo hướng thương mại trong giáo dục.
Ông Phan Thanh Bình cũng khái quát, nhiều ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định rõ nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí đào tạo cần thiết làm căn cứ để xây dựng khung giá, mức giá cụ thể đối với các khoản thu dịch vụ đào tạo đối với các dịch vụ do nhà nước đặt hàng và cấp kinh phí thực hiện.
Ngoài ra, cơ quan thẩm tra lưu ý. cần quy định cơ chế giám sát, công khai, minh bạch trong tài chính đại học để kiểm soát việc thu phí tương xứng với chất lượng dịch vụ đào tạo; quy định chính sách hỗ trợ người học để có thể tiếp cận với giáo dục đại học khi tăng mức học phí.
Vũ An (TH)
